Polarisatie via de chat? Politieke desinformatie op discussieplatforms in India en Brazilië
Politicoloog Simon Chauchard (Universiteit Leiden) ontvangt een Consolidator Grant van de European Research Council (ERC). Daarmee krijgt hij erkenning als ‘onderzoeker met een veelbelovende staat van dienst’ en de financiële middelen om een eigen onderzoeksgroep op te zetten. Chauchard et al. gaan analyseren waar desinformatie op social media vandaan komt en wat dit betekent voor de politiek.
De gevolgen van desinformatie voor de democratie
‘Veel online communicatie vindt tegenwoordig plaats in gesloten, particuliere online kringen’, legt Chauchard uit. ‘Discussies in apps zoals WhatsApp spelen een sleutelrol in deze ontwikkeling: zulke apps maken goedkope, snelle en persoonlijke communicatie mogelijk binnen en tussen gemeenschappen van gebruikers die zijn georganiseerd in afzonderlijke “groepen”. Ik wil begrijpen wat de diepere implicaties zijn van dergelijke social media voor het online verspreiden van desinformatie. En, vervolgens, wat dat betekent voor de democratie.’
Online ‘bubbels’ en manipulatie
Zowel mainstream media als ook politieke analysten reppen regelmatig van online ‘bubbels’ en manipulatie van en met informatie—meestal in nogal verontruste termen. Maar, aldus Chauchard, ‘feitelijk weten we heel weinig van wat er gebeurt in discussie-apps en wat dat doet met het gedrag van burgers, activisten en politici.’
In het project Polarising Chats? Political Misinformation on Discussion Apps in India and Brazil gaan Chauchard en zijn team van onderzoekers zowel kwalitatieve als experimentele onderzoeksmethoden inzetten. Diepte-interviews moeten verduidelijken waarom en hoe gebruikers de nieuwe technologieën omarmen. Daarnaast gaan de onderzoekers doen aan crowdsourcing om desinformatie op WhatsApp in kaart te brengen. Ook zullen Chauchard et al. experimenten gaan ontwikkelen om te bepalen wat maakt dat individuen geloof hechten aan (des)informatie en om te beoordelen wat het effect is van desinformatie.
Steun van collega’s
Uiteraard is Chauchard verheugd over het winnen van zulk een prestigieuze onderzoeksbeurs. ‘Dit is geweldig nieuws, voor mij maar ook voor de gemeenschap van academici die onderzoek doen naar de wisselwerking tussen social media en politiek. Deze beurs stelt mij in staat een onderzoeksteam samen te stellen en om een ambitieuze onderzoeksopzet te gaan uitvoeren. Het onderwerp is belangrijk. Bij het opstellen van het onderzoeksvoorstel voor de ERC heb ik veel steun gekregen van mijn collega’s aan het Instituut Politieke Wetenschap. Ik ben hun zeer dankbaar!’
‘Veelbelovende wetenschappelijke staat van dienst’
De European Research Council (ERC), in 2007 in het leven geroepen door de Europese Unie, is de belangrijkste Europese wetenschappelijke donororganisatie. De jaarlijkse competitie voor de ERC Consolidor Grants is gericht op ‘uitmundende onderzoekers’ met 7 tot 12 jaar werkervaring sinds hun promotie, ‘een veelbelovende wetenschappelijke staat van dienst’ en een ‘uitstekend onderzoeksvoorstel’. De financiering (gemiddeld 2 miljoen euro per beurs) dekt een periode van vijf jaar en is vooral bedoeld voor het aanstellen van onderzoekers voor het team van de winnaars.
In 2020 ontving de ERC 2,506 voorstellen voor een Consolidator Grant. Simon Chauchard en drie andere Leidse onderzoekers behoorden tot de 327 succesvolle aanvragers.