Van Vollenhoven Instituut rondt NWO-onderzoek naar 'police vetting' in Kenia af
Na periodes van onderdrukking en grootschalige mensenrechtenschendingen ontstaat vaak een behoefte aan transitional vetting – een vorm van zuivering van het ambtenarenapparaat. Vanwaar die behoefte? Het antwoord op die vraag is divers. Maar vetting kan onder meer bijdragen aan het herstel van de legitimiteit van de bureaucratie. Vetting heeft daarmee een, potentieel, belangrijk ordenende functie.
Op papier is vetting dus een mooi middel. Maar hoe werkt vetting in de praktijk? Hoe worden vetting-regels en procedures geïmplementeerd? Gebeurt dat op een manier die eerlijk is en overeenkomstig de rule of law? Zo niet, waar gaat het mis?
Tot voor kort bestond weinig kennis over de praktijk van vetting. Het Van Vollenhoven Instituut (VVI) en het International Center for Transitional Justice (ICTJ) besloten onderzoek te doen naar die praktijk. Bij de uitvoering van het onderzoek richtten de twee instituten zich op een specifieke case: vetting van het politieapparaat in Kenia. Het project werd gefinancierd door de NWO.
Bevindingen
Op basis van analyse van transcripten van verhoren en interviews met diverse betrokkenen constateerden onderzoekers dat beslissingen werden genomen binnen een omvangrijke discretionaire ruimte. Dat is op zichzelf niet problematisch, maar het vergroot wel de kans op ongelijke procedures en beslissingen in vergelijkbare zaken. In Kenia was inderdaad sprake van ongelijkheid. Wat was de oorzaak daarvan? De meeste commissieleden hadden nauwelijks ervaring met het nemen van juridische beslissingen. Bovendien opereerden zij in een hevig gepolariseerde context. Binnen die context constateerden de onderzoekers dat etnische diversiteit, onzekerheid en een hang naar status van commissieleden, de besluitvorming negatief beïnvloedden.
Implicaties
Momenteel bestaat, binnen de internationale gemeenschap, vaak de neiging om uitsluitend in te zetten op legal design bij het ontwikkelen van transitional vetting-programma's. Een goed raamwerk is belangrijk. Maar zonder aandacht voor de implementatie van dat raamwerk en de context waarin dat gebeurt bestaat de kans dat de kracht van vetting beperkt blijft of zelfs een ondermijnde uitwerking heeft.
Lees hier het eindrapport van het project.