Archeologische kruisbestuiving tussen Leiden en Saxion: Roeland Emaus
Er is steeds meer sprake van kruisbestuiving tussen de Leidse Faculteit Archeologie en de opleiding Archeologie van Hogeschool Saxion. In een serie interviews belichten we de inspirerende samenwerkingsverbanden, nieuwe onderwijsinitiatieven en mooie projecten die hieruit voortkomen. We bijten de spits af met Roeland Emaus, archeologiedocent bij Saxion en onderzoeker in Leiden.
Snijvlak
Wat doe je als er geen studie bestaat die aansluit bij je vragen? Dan volg je een loopbaan zoals die van Roeland Emaus. ‘Ik wil weten wat een landschap mij kan vertellen over hoe mensen dit gebruiken en wat dit zegt over menselijk gedrag. Dit soort vragen zitten op het snijvlak van sociale geografie, archeologie en geo-informatica.’ In de tijd dat Roeland studeerde was hier geen opleiding voor. In plaats daarvan stelde hij zijn eigen pakket samen.
Na afstuderen werkte Roeland bij gemeentelijke archeologische diensten en archeologische bedrijven RAAP en Artefact. Na een aantal omzwervingen kwam hij terug in Oost-Nederland, de regio waar hij vandaan komt, als archeologiedocent aan Hogeschool Saxion. ‘Ik geef hier geo-informatievakken en ik werk in een onderzoeksgroep voor forensische technologie.’ Daarnaast is hij onderzoeker in Leiden binnen het Rural Riches project van prof.dr. Frans Theuws. ‘In dit project doe ik onderzoek naar vroeg-middeleeuws landgebruik . Hoewel het allemaal gefragmenteerd lijkt, is het feitelijk hetzelfde. Of je nu naar de korte termijn kijkt, zoals forensisch, of de lange termijn, maatschappelijke veranderingen, doet er eigenlijk niet zoveel toe. De methoden en technieken die je hanteert om vragen te beantwoorden over iets dat in de grond ligt zijn hetzelfde.’
Applied Archaeology
Roeland doceert in de Leidse masterspecialisatie Applied Archaeology. Deze opleiding wordt aangeboden met inbreng van docenten uit Saxion en is bij uitstek geschikt voor aan Saxion afgestudeerde bachelorstudenten. ‘Het is eigenlijk een meta-master. Binnen deze opleiding leer je welke vragen je moet stellen en voor wie. Hoe je onderzoek uitvoert leer je in de bachelor; in de master leer je meer op projectleiderniveau te redeneren.’
In Nederland moet een archeoloog een mastertitel hebben om door te kunnen groeien tot projectleider. In het huidige systeem mag de markt de opleiding van zijn werknemers vanaf de Bachelor-graad niet zelf, intern organiseren. Hier ligt een rol voor Applied Archaeology. De opleiding zet in op het klaarstomen van studenten voor de eisen van het werkveld. ‘Dat doe je niet door je te richten op wat een schep en wat een vondst is. Ook leggen we niet zozeer uit hoe nieuwe digitale technieken werken. In plaats daarvan kijken we naar wat je ermee kunt en hoe je dit kunt laten toepassen in breder onderzoek.’
Overeenkomsten en verschillen
De specialisatie is vooral aantrekkelijk voor studenten die niet in de academische archeologie aan de slag willen. ‘Ik denk dat het heel erg appelleert aan studenten die hands-on aan de slag willen in de archeologie en zaken concreet willen maken.’ Roeland ziet veel kansen voor nadere samenwerking tussen Saxion en Leiden. ‘De archeologische gemeenschap wil dit en het werkveld zit erom te springen.’
Een verschil tussen beide organisaties is dat de Leidse faculteit een grotere variëteit heeft aan regionale expertise. Noordwest-Europese archeologie is er relatief klein, vooral ten opzichte van Saxion. ‘Methodologisch kunnen we elkaar uitstekend vinden, maar inhoudelijk is het verschil groter. Andere regio’s hebben andere onderzoekstradities, waardoor er ook methodologische verschillen zijn. Maar hier vinden we elkaar en kunnen we elkaar versterken, juist door over grenzen heen te kijken.’
Veel kansen
Roeland ziet veel kansen die beter benut kunnen worden. ‘Romeinen, bijvoorbeeld. Je kunt het Romeinse Rijk in Nederland onderzoeken, maar des te interessanter is het om een keer naar het Nabije-Oosten te gaan en vondsten met elkaar te vergelijken. Of als je wilt weten hoe wij in Nederland in de middeleeuwen aan landbouw deden is het superinteressant om te weten hoe dit in het Middellandse Zeegebied eraan toe ging. Het gaat om dezelfde fundamentele vragen die je stelt.’