Sterrenkunde in coronatijd: ‘Alle grote telescopen stonden stil’
Astronoom Ignas Snellen onderzoekt exoplaneten met waarnemingen van telescopen. Maar hoe gaat dat nu de grote telescopen niet of nauwelijks nog werken? Gelukkig heeft hij vanuit huis en tuin contact met een robot-telescoop in Mexico en werkt zijn wifi eindelijk goed.
Wat voor onderzoek doe je?
‘In mijn groep onderzoeken we de atmosferen van exoplaneten, planeten rond andere sterren dan de zon. Wat voor gassen zitten er in de dampkring? Begrijpen we hun klimaat? We doen dit vooral voor gasreuzen zoals Jupiter. Andere aardes zijn nog te moeilijk. Voor dit onderzoek ontwikkelen we nieuwe instrumentatie en waarneemmethodes.’
Waar liep je tegenaan toen de coronacrisis uitbrak?
‘Het verwerken en analyseren van waarnemingen kon gewoon doorgaan, maar dat droogt wel snel op. Bijna twee maanden lang stonden alle grote telescopen in de wereld stil. Gelukkig gaan sommige nu langzaam weer open. De afgelopen weken hadden we nog wel contact met een kleine robot-telescoop in Mexico, die moedig weerstand blijft bieden tegen het coronavirus. Deze gaat hopelijk ook de komende maand nog wat waarnemingen voor ons doen. Het werk aan instrumentatie - dat in het lab moet gebeuren - ligt helaas wel nog stil.’
Wat kun je vanuit huis doen?
‘Mijn eigen werk bestaat nu vooral uit het begeleiden van onderzoek – alles bij elkaar zo’n vijftien projecten en projectjes. Dit gaat allemaal via verbindingen als zoom of skype. Om langzaam gek van te worden. De efficiëntie is flink achteruit gehold. Over alle kleine dingetjes, waarvoor je even bij iemand langs zou wippen, moet gebeld worden. Dat geldt zeker ook voor alle administratieve zaken binnen het instituut.’
Is onderzoek en management nog wel te combineren met online onderwijs en je gezinssituatie?
‘Ik geef gelukkig geen college dit semester, dus dat valt mee. We zitten met z'n drieën thuis: met een puberzoon die online lessen heeft, en mijn vrouw die hoogleraar is in Utrecht. Zelfs de hoogste schaal internet leek voor ons drieën samen niet snel genoeg. Totdat ik het zat was en eens goed de downloadsnelheid in het huis ging meten. Bleek de wifi boven vijf keer langzamer dan beneden in de hal – ondanks allerlei extenders. Een goede collega (bedankt, Henk!) heeft me toen geadviseerd. Na een kleine investering werkt het nu fantastisch. Dus: neem een Multi-room mesh wifi-systeem als je problemen met je wifi hebt.’
Zie je ook nieuwe kansen in deze bijzondere omstandigheden?
‘Als ik alles optel en aftrek houd ik nu wat meer tijd over om me echt te concentreren op onderzoek. Ik zou vorige maand in Princeton en New York zijn, vorige week nog in Bologna, en in juni een week in Harvard. Tussendoor nog twee conferenties. Dit ging en gaat allemaal niet door. Ik begin nu aan een onderzoeksvraag waarover ik al een paar jaar nadacht, maar ik kwam er nooit echt aan toe. Eigenlijk heel slecht dat dit voor de crisis niet lukte.’
'Voor elk akkefietje van hot naar her vliegen gaat er echt uit'
Wat verwacht je van 'het nieuwe normaal' op het gebied van onderzoek?
‘Voor elk akkefietje van hot naar her vliegen gaat er echt uit. Ik kan me tenminste nauwelijks voorstellen dat dat weer terugkomt. Het liep dan ook de spuigaten uit. Moet ik me echt elk seizoen op die drie grote conferenties laten zien? Die had ik trouwens vorige zomer al overgeslagen. Ook veel werkoverleg kan best via de beeldtelefoon. De kwaliteit moet nog wel flink omhoog. Vooral van het geluid.’
Heb je nog een laatste tip voor collega's over onderzoek doen in tijden van corona?
‘Investeer in je thuiswerkplek, inclusief wifi. Ik geloof er weinig van dat we het ergste achter de rug hebben.’
Tekst: Linda van Putten