Cultuur beïnvoedt de agressie van jongeren in Nederland en Maleisië
De jeugd in Maleisië verschilt weliswaar van die in Nederland, maar toch ziet Naqi Dahamat Azam in zijn onderzoek naar agressie en emotie ook overeenkomsten. De ontwikkelingspsycholoog concludeert: 'De emoties schuld en schaamte beïnvloeden hoe agressief jongeren zich gedragen. Hun cultuur speelt daarin een rol.’ Promotie 18 december.
‘Je schuldig voelen over agressie voorkomt agressief gedrag, en dat werkt zo in beide culturen.’
Jongeren in Maleisië ervaren veel schaamte over het onderlinge agressieve gedrag, zoals bijvoorbeeld pesten. Schaamtegevoel voorkomt dat ze zich nog agressiever gedragen, omdat in Aziatische culturen vooral de groep telt. Naqi Dahamat Azam: 'Een Maleisische jongere wil de groep niet te schande maken.' Bij meer individualistische georiënteerde Nederlandse jongeren brengen gevoelens van schaamte over hun agressie juist nog meer agressie teweeg. Want in de Nederlandse cultuur is schaamte vaak een onwenselijke emotie die iemand niet wil voelen. Hij ziet ook een belangrijke overeenkomst tussen de jongeren: ‘Je schuldig voelen over agressie voorkomt agressief gedrag, en dat werkt zo in beide culturen.’
Culturele invloeden op twee niveaus
Jongeren in het Oosten en Westen verschillen vast sterk van elkaar door hun verschillende culturele waarden, verwachtte Dahamat Azam. Volgens de literatuur komt schuldgevoel over agressief gedrag vooral veel voor in het Westen en gevoelens van schaamte in het Oosten. Hij ontdekte echter zowel verschillen als overeenkomsten in de relatie tussen agressieve gedragingen en de emoties schuld en schaamte. De data voor dit onderzoek heeft hij verzameld door vragenlijsten voor zelf-rapportage, afgenomen in Maleisië te vergelijken met dezelfde lijsten afgenomen in Nederland. Dahamat Azam: ‘In ons onderzoek hebben we de invloed van cultuur onderzocht op het niveau van de twee landen. Daarnaast hebben we op individueel niveau bij jongeren de mate van individualisme en collectivisme gemeten.’
‘Met schuld kun je bovendien iets weer goed maken, maar met schaamte niet.’
Individualistisch en collectivistisch
Culturele waarden zijn niet per se afhankelijk van het land waarin jongeren opgroeien. Dahamat Azam verklaart: 'veel Nederlandse jongeren hebben behalve individualistische ook hoge collectivistische waarden, zoals het belang van samenwerken en groepsharmonie. Andersom kan een Maleisische jongere een individualistische waarde soms ook waarderen, zoals voor jezelf opkomen. Die waarde kan bestaan naast de waarden van de groep. Binnen een groep heeft schuld net zo goed een functie, als binnen individuele relaties. Dahamat Azam: ‘Met schuld kun je bovendien iets weer goed maken, maar met schaamte niet.’ Hij concludeert: 'Morele emoties als schuld en schaamte beïnvloeden agressie, dat is zeker, en cultuur speelt daarin een rol. Mensen gedragen zich nou eenmaal niet in een sociaal-cultureel vacuüm.’
Onderzoek in O en W
In Maleisië is agressie onder jongeren een veelvoorkomend en zorgwekkend probleem. Vergeleken met Westerse landen komt in Maleisië agressief gedrag vaker voor. ‘Dat verwacht je misschien niet in een collectivistische cultuur,' zegt Dahamat Azam, ‘maar het is wel zo.’ Uit onderzoek in Westerse landen blijkt dat morele emoties - schuld en schaamte - een belangrijke rol spelen bij agressie. Kan het resultaat van dergelijk onderzoek toegepast worden in een Aziatisch land, zoals Maleisië? En in hoeverre spelen daarbij culturele waarden als individualisme en collectivisme een rol? Dat wilde Dahamat Azam graag weten.
Wereldkaart
Met een beurs van de Maleisische overheid op zak ging Dahamat Azam met zijn onderzoeksvoorstel op zoek naar een begeleider voor zijn promotie-traject. Hij koos voor Leiden, waar hij een stukje van de wereldkaart helpt invullen bij onderzoek naar emoties in de internationaal georiënteerde onderzoeksgroep van bijzonder hoogleraar Carolien Rieffe. In overleg met Rieffe en zijn co-promotores werkte de promovendus de onderzoeksvragen verder uit voor zijn promotieonderzoek van 6 jaar. Dahamat Azam: ‘Ze verlangden iets dat nog niet eerder is bestudeerd, met een culturele basis als tweede vereiste.’
NaQi Dahamat Azam is niet de eerste internationale PhD die zijn weg vindt naar de onderzoeksgroep focusonemotions.nl in Leiden. Sheida Novin promoveerde bij Rieffe met een Mozaiekbeurs op onderzoek naar de emotionele ontwikkeling van biculturele jongeren. Cultuuronderzoekster Novin is nu universitair docent in Utrecht en op haar beurt co-promotor bij Dahamat Azam samen met Boya Li die onderzoek doet in China.