Taskforce Studentenwelzijn komt met aanbevelingen
Veel studenten kampen met psychische problemen, zo blijkt uit nationaal en internationaal onderzoek. Hoe is het gesteld met Leidse studenten? De Taskforce Studentenwelzijn van de Universiteit Leiden pleit voor meer onderzoek en komt met aanbevelingen. Variërend van persoonlijke buddy’s en digitale ondersteuning tot wachtlijstbemiddeling
De studietijd is voor veel studenten geen zorgeloze tijd, zo bewijst nationaal en internationaal onderzoek. Ongeveer één op de vijf studenten heeft psychische problemen zoals een angststoornis, depressie, veel stress en slaapproblemen. Ook overmatig alcohol- en drugsgebruik komt relatief veel voor. Dit soort problemen zien we ook bij niet-studerende leeftijdgenoten, zegt Philip Spinhoven. De hoogleraar Klinische psychologie is voorzitter van de Taskforce Studentenwelzijn van de Universiteit Leiden. ‘Stress onder jongvolwassenen met mogelijke gevolgen voor de psychische gezondheid lijkt ook onder studenten een groeiend probleem. De verscheidenheid van klachten en oorzaken verhindert een one size fits all oplossing.'
Caring universities
Er is nog geen grondig onderzoek gedaan naar de mate waarin Leidse studenten kampen met psychische problemen. Daarom pleit de Taskforce Studentenwelzijn voor een representatief onderzoek en aansluiting bij Caring universities, een Nederlands samenwerkingsverband van de Vrije Universiteit, de Universiteit Utrecht en de Universiteit Maastricht. De universiteiten delen best practices en ontwikkelen samen met studenten ‘e-healthinterventies’ (online programma’s) voor veelvoorkomende problemen. Daarnaast maakt dit samenwerkingsverband gebruik van de enquête van de World Mental Health Survey Initiative: een online vragenlijst die psychische problemen meet zoals depressie en angst en daarnaast het gebruik van alcohol en drugs.
Inzicht in problemen
Deze gestandaardiseerde enquête biedt meerdere voordelen, aldus Spinhoven. Met de anonieme resultaten kunnen de universiteiten inzicht krijgen in de mentale gezondheid van hun studenten en de uitkomst vergelijken met die van andere universiteiten. Door de meting te herhalen wordt duidelijk of studenten baat hebben bij welzijnsmaatregelen. Iedere deelnemende student krijgt een gepersonaliseerd rapport over de eigen geestelijke gesteldheid en adviezen als er problemen zijn.
Rol universiteit
De vraag is hoe ver de rol van de universiteit moet gaan. De Taskforce pleit voor meer universiteitsbrede maatregelen maar wijst ook op de grenzen. Behandeling van ernstige psychische problemen of stoornissen is volgens de Taskforce geen taak van de universiteit. Spinhoven: ‘We zijn natuurlijk geen GGZ-instelling. Wel zou de universiteit een actieve rol kunnen spelen in adequate doorverwijzing of wachtlijstbemiddeling.’
Weerbaarheid vergroten
De focus moet liggen op preventie, benadrukt Spinhoven. Door het welzijn en de weerbaarheid van studenten te vergroten is er minder kans dat studenten psychische problemen ontwikkelen. ‘We willen dat studenten hier niet alleen kennis opdoen, maar ook leren om te gaan met stress en veeleisende situaties.’
Nieuw platform
De universiteit biedt al diverse vormen van ondersteuning zoals workshops stressreductie, mindfulnesslessen en begeleiding van studentenpsychologen en studieadviseurs. Het aanbod verschilt echter per faculteit en is nogal versnipperd. Daarom pleit de Taskforce Studentenwelzijn voor een betere afstemming en een integrale aanpak. Een nieuw digitaal platform voor studenten zou duidelijker kunnen maken welke ondersteuning er allemaal is.
Begeleide e-health
Ook pleit de Taskforce voor uitbreiding van het aanbod. In samenwerking met studenten worden e-healthmodulesvoor studenten ontwikkeld. Een voorbeeld op het Instituut Psychologie is de e-healthmodule Moodpep. Via deze module houden studenten bij hoe het met hen gaat en krijgen ze tips hoe ze klachten als stress en somberheid te lijf kunnen gaan. De module biedt ook de mogelijkheid om contact te hebben met een coach, getrainde masterstudenten klinische psychologie die onder supervisie staan van een gekwalificeerde docent. Spinhoven: ‘Uit onderzoek blijkt dat e-health het beste werkt als het in combinatie is met persoonlijke aandacht van een hulpverlener. Zo passen we de kennis van ons onderzoek ook toe binnen de universiteit zelf.’
Studie persoonlijk relevant maken
Een ander online hulpmiddel is de deels digitale leeromgeving Learning my way, een pilotproject onder studenten bij Rechten, Sociale Wetenschappen en het Honours College. Het programma stelt vragen als: wat wil je bereiken met je studie, wat zijn je sterke en minder sterke punten en welke competenties moet je verder ontwikkelen om je doel te bereiken. Spinhoven: ‘Studenten kunnen zich soms moeilijk motiveren. Het helpt dan om de studie zo persoonlijk relevant mogelijk te maken want dan weten ze weer waarvoor ze hard studeren. Als het programma goed bevalt, zou het voor meer studenten kunnen worden ingevoerd.’
Meer aandacht internationale studenten
Internationale studenten verdienen extra aandacht, benadrukt Spinhoven. Ze kunnen hier niet terugvallen op een vangnet van familie en vertrouwde vrienden en kennen nauwelijks de weg in de Nederlandse gezondheidszorg. De Taskforce pleit voor een universiteitsbreed buddysysteem voor studenten en deskundigheidsbevordering onder docenten zodat zij signalen beter kunnen herkennen en weten wat ze moeten doen.
Maak psychische problemen bespreekbaar
Een ander belangrijk punt is de bespreekbaarheid van psychische problemen. Leidse studenten zijn over het algemeen best mondig maar over psychische problemen wordt niet zo snel gepraat, constateert Spinhoven. ‘Vaak hebben familie en vrienden hoge verwachtingen van je als je student bent. Veel studenten ervaren die druk, mede door sociale media, om succesvol te zijn en dat uit te stralen.’ Een aanbeveling van de Taskforce is dan ook om meer informatie te geven over psychische problemen en deze meer bespreekbaar te maken, bijvoorbeeld op introductiedagen. ‘Hierdoor weten andere studenten dat ze niet de enigen zijn met problemen en ook wat zijzelf en de universiteit kunnen doen.’
Reactie vice-rector Hester Bijl
Vice-rector Hester Bijl is blij met het advies van de Taskforce: ‘Een integrale aanpak voor de ondersteuníng van het welzijn van onze studenten vind ik belangrijk. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: bewustwording binnen de universiteit van het belang van studentenwelzijn, aandacht voor preventíe en vroegsignalering, aandacht voor een goed hulpaanbod en psychosociale interventies en professionalisering van studiebegeleiders.’ Ook vindt Bijl het goed om aan te sluiten bij Caring Universities en gebruik te maken van de online vragenlijst van dit samenwerkingsverband zodat psychische klachten en de interventies daadwerkelijk gemeten kunnen worden.
Reactie student
Nienke Wit, student Biomedische wetenschappen, werkte als lid van de Taskforce mee aan het rapport. Ze vindt het van groot belang dat de universiteit maatregelen gaat nemen. ‘De druk op studenten is heel hoog: je wilt positieve studieresultaten, een actief sociaal leven, een gezellig studentenhuis, een bijbaantje, wellicht een commissie en dan ook nog gezond blijven leven en blijven sporten. Dit levert studenten veel stress op en dat kan nare gevolgen hebben. Daarom is het belangrijk studenten te helpen en maatregelen te nemen om het studentenwelzijn te bevorderen.’