Nederlandse jeugd kent weinig diersoorten
Voor het eerst is onderzocht hoe het gesteld is met kennis van diersoorten in Nederland. Kinderen op de basisschool kennen ongeveer 1 op de 3 inheemse diersoorten. Publicatie in Biological Conservation.
Alledaagse soorten
Promovendus Michiel Hooykaas van de vakgroep Science Communication and Society richt zich in zijn onderzoek op de rol van soortenkennis – species literacy – in relatie tot natuurbescherming en biodiversiteit. Onder leiding van hoogleraren Ionica Smeets van het Instituut Biologie Leiden (IBL) en Menno Schilthuizen, werkzaam bij zowel het IBL als Naturalis Biodiversity Center, is soortenkennis van inheemse dieren voor het eerst in Nederland onderzocht. Hooykaas: ‘Het was te verwachten dat kinderen minder soorten kennen dan volwassenen, maar zelfs alledaagse soorten blijken onbekend voor kinderen’.
Kleine vos
Hooykaas testte drie groepen op hun inheemse soortenkennis: kinderen van 9 en 10 jaar oud, een algemeen publiek van 12 jaar en ouder, en mensen die in hun (vrijwilligers)werk met biodiversiteit te maken hebben. De laatste groep diende als vergelijkingsmateriaal: hoe is de soortenkennis van leken ten opzichte van de professionals? Sommige diersoorten bleken voor elke deelnemersgroep zeer herkenbaar, zoals de vos, eekhoorn en egel. Vogels waren minder bekend: minder dan een kwart van de kinderen kon veelvoorkomende soorten als de ekster, merel en huismus benoemen. Ook het algemeen publiek slaagde er lang niet altijd in om een waterhoen of vink te herkennen. De kleine vos (een vlindersoort) bleek zelfs voor de professionals een lastige soort om correct te duiden: slechts iets meer dan de helft van de professionals wist deze soort juist te benoemen.
Onbekend maakt onbemind
De deelnemers kregen afbeeldingen van 27 inheemse diersoorten te zien. Bij elke afbeelding werd gevraagd om de naam van de diersoort op te schrijven. Sommige diersoorten die men zelden tegenkomt – zoals de wolf en de vos – werden vaker herkend dan bijvoorbeeld een merel en pimpelmees, die overal in Nederland voorkomen. Hooykaas denkt dat media-aandacht hierin een rol speelt. Uit het onderzoek blijkt dat soortenkennis toeneemt met leeftijd en opleidingsniveau. Bovendien is een associatie gevonden tussen soortenkennis en een positieve houding tegenover natuur en dieren. Dit komt overeen met eerdere studies die hebben gerapporteerd dat onbekend onbemind kan maken.
Afstand tussen mens en lokale natuur
Hooykaas hoopt dat de door hem aangetoonde kloof bij leken over kennis van diersoorten in Nederland onderwerp van gesprek wordt: ‘Deze bevindingen doen vragen rijzen over de afstand tussen mens en lokale natuur en biodiversiteit: wordt die band wel ontwikkeld? Daar is vervolgonderzoek voor nodig.’ Hooykaas hoopt dat zijn werk een brede toepassing weet te vinden: ‘Ik hoop dat de dierenquiz die we hebben gebruikt een vervolg krijgt buiten dit project. Gezien de enthousiaste reacties zouden veel mensen dat leuk vinden en bovendien kunnen mensen zo nieuwe soorten leren kennen. Ik denk dat het hun leven kan verrijken en de natuur ten goede kan komen.’
Test je eigen soortenkennis
Bekijk afbeeldingen van 27 inheemse diersoorten en kom erachter of je ze kent. De antwoorden worden niet gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek.
Test je soortenkennis