Zijn robots een oplossing voor het personeelstekort in de Japanse horeca?
Kunnen robotisering en automatisering bijdragen aan het terugdringen van het personeelstekort in de horeca in Japan? Die vraag komt ter sprake in een onderzoek van universitair docent Saori Shibata naar robotisering in de Japanse horeca.
In Japan is vergrijzing momenteel een probleem dat zorgt voor een personeelstekort in meerdere sectoren. Onder andere in de zorg, de landbouw maar ook in de horeca worden robots en automatische processen ingezet om de productiviteit te verhogen en het tekort aan werknemers op te lossen.
Eind juni werden de resultaten van haar onderzoek gepresenteerd tijdens een symposium dat werd georganiseerd door het Leiden Asia Centre in samenwerking met de Koninklijke Horeca Nederland.
Treintje
Uit het onderzoek van Shibata is naar voren gekomen dat robotisering, kunstmatige intelligentie en automatisering een positieve bijdrage leveren aan het oplossen van het personeelsprobleem in de Japanse horeca. De fysieke inspanning van werknemers neemt af omdat machines hun werk overnemen. Daarnaast kan een bedrijf veel efficiënter zijn door te werken met geautomatiseerde personeelsplanning en inkoop van goederen.
Een goed praktijkvoorbeeld van robotisering in de horeca in Japan is sushiketen Genki Sushi, waar je je bestelling doet met een tablet en deze met een treintje bij je wordt gebracht. Ook bij de afwas, de bereiding van rijst, check-ins bij hotels en het reserveren van een tafel in een restaurant komen er in Japan geen mensenhanden meer aan te pas.
Henn-na
Shibata ziet echter ook enkele gevaren voor de mens bij het gebruik van nieuwe technologieën in de Japanse horeca. Zo kunnen robots en machines die het werk van mensen overnemen salarissen van lager geschoolde werknemers laten dalen omdat er minder eisen worden gesteld aan het uitoefenen van hun beroep. Ook kunnen werknemers meer stress op de werkvloer ervaren, omdat hun gedrag en productiviteit constant kunnen worden gemonitord door de werkgever.
Het gebruik van de techniek zelf is ook een mogelijk gevaar: bij een technische storing zijn er nog altijd mensen nodig om het bedrijf draaiende te houden. Daarnaast moet een bedrijf beschikken over de juiste kennis en dusdanig worden ingericht dat de technologische vernieuwingen aansluiten op het doel dat ze ermee willen bereiken.
Een goed voorbeeld van hoe de technische inrichting mis kan gaan is het Henn-na hotel in Japan, waar een groot deel van de medewerkers bestond uit robots. Het idee van dit hotel was dat robots minder kosten dan echte mensen, maar in de praktijk bleek het tegendeel waar. De robots zorgden ervoor dat de menselijke medewerkers veel meer werk hadden door klachten van hotelgasten. Inmiddels is de helft van alle robots daar ontslagen en werken ze alleen nog met functionele robots.
Hoewel er zowel voor- als nadelen aan robotisering van de Japanse horeca kleven, is Shibata verrast over de ontwikkeling van deze nieuwe technologieën in Japan: “Ik ben verrast over de hoeveelheid diverse technologieën die beschikbaar zijn in Japanse hotels en restaurants. Hoewel het misschien nog steeds een minderheid betreft, gaan steeds meer bedrijven verspreid over de hele Japanse horecasector aan de slag met het implementeren van nieuwe technologieën. Dat is volgens mij misschien wel één de meest verrassende bevindingen van dit onderzoek.”