Jan Terlouw: overtuigend spreker op Diversiteitscongres
Natuurkundige, voormalig partijleider van D66 en (jeugdboeken)schrijver Jan Terlouw is op zijn 86ste nog een veelgevraagd spreker. Dat komt omdat hij hoop geeft en ook jongeren aanspreekt. We moeten weer vertrouwen in elkaar krijgen.' Op 13 november gaf hij een lezing op het Leidse diversiteitscongres.
Terlouw draagt zijn boodschap onvermoeibaar uit: ‘We moeten weer vertrouwen in elkaar krijgen. En meer zoeken naar broederschap.’ Terlouw maakt zich heus wel zorgen over de koers die de mensheid vaart, maar blijft zijn optimistische boodschap uitdragen. Daarmee schept hij hoop. Bijna niemand blijft ongevoelig als hij spreekt: je gaat geloven dat alles goed komt, als we maar willen. Zo was het ook op het Diversiteitscongres. Terlouw ging zitten en sprak veertig minuten uit zijn hoofd, met enkel zo nu en dan een blik op een aantekening.
Naast het onderlinge wantrouwen in de samenleving is de natuur een tweede grote zorg van Terlouw. Hij wijdde er op 13 november weinig woorden aan omdat de klimaatverandering het thema niet was, maar kon het toch niet laten: het gaat helemaal de verkeerde kant uit uit als we niks doen.
Na afloop werd regelmatig gerefereerd aan wat Terlouw had gezegd.
Broederschap
Terlouws 5 mei-lezing uit 2014 sloot nauw aan bij het thema diversiteit en inclusiviteit. Het onderwerp was toen ook al het derde begrip van de Franse revolutie: broederschap – naast vrijheid en gelijkheid. Een wat ondergesneeuwd begrip. Terlouw, ruim vier jaar na dato aan de telefoon: ‘Elkaar accepteren, zorgen dat mensen het gevoel hebben erbij te horen. Mensen niet uitsluiten omdat ze homo, immigrant of vrouw zijn. Broederschap schuilt vaak in het kleine, van mens tot mens.’
Vertrouwen
Terlouw maakte in november 2016 veel indruk in De Wereld Draait Door, door ppl daar zijn pleidooi voor vertrouwen te houden. Zoals het een goede spreker betaamt, gebruikte hij een sterk beeld dat aansprak en bleef hangen: het touwtje uit de brievenbus waarmee iedereen de voordeur kon openen. En dat stond weer voor het vertrouwen dat mensen in elkaar hadden. Juist door het beeld van het touwtje uit de deur, drong door hoe ver we daarvan verwijderd zijn geraakt.
Instant bevrediging
Ook jongeren zijn onder de indruk van Terlouw. Samen met de jongerenorganisaties van tien politieke partijen, schreef hij in januari 2017 een manifest. Dat ging dan weer niet over het touwtje, maar over de klimaatdreiging, een ander onderwerp dat Terlouw na aan het hart ligt. Naast de andere waarden die hij wil uitdragen. ‘De wereld is verzakelijkt’, zeg hij, ‘en daarnaast enorm gericht op instant bevrediging.’ Terlouw is net als velen geschrokken van de beledigingen die mensen zich op social media permitteren, en van de meningen die mensen als feiten presenteren. ‘Hoed u voor mensen die iets zeker weten’, zegt hij. In 2014 pleitte hij in de landelijke 4 mei-lezing voor onderwijs: ‘Kennis is de vijand van dictaturen’, betoogde hij. Helaas is daar is iets veranderd: hele groepen nemen nepnieuws voor waarheid aan en geven die door, en mensen die beter moeten weten bestempelen waarheid als nepnieuws.
Accepteren en respecteren
Als mensen van buiten Nederland in onze samenleving willen wonen, moeten ze de principes van de rechtstaat accepteren en respecteren, vindt Terlouw. ‘Als ze dat niet doen dienen ze te worden bestraft, of uitgezet. Onze democratie mag niet worden bedreigd, daar ben ik heel stellig in. We hebben er honderden jaar aan gebouwd. Voor de wet is iedereen gelijk en daar moet iedereen naar leven.’
In de week van het gesprek met Terlouw is het eerste genderneutrale paspoort uitgereikt in Nederland, aan iemand bij wie het geslacht bij geboorte niet was vast te stellen. ‘Een mooie ontwikkeling’, oordeelt Terlouw. ‘En een vorm van broederschap!’
Tekst: Corine Hendriks
Email de redactie