Moeite met emoties en gebrek aan vertrouwen: Vidi-onderzoek Mariska Kret
'Wat een opluchting', reageert psycholoog Mariska Kret op het nieuws over haar Vidi-subsidie van de nationale wetenschapsfinancier NWO. Die maakt nieuw onderzoek mogelijk naar emoties en vertrouwen bij patiënten met een sociale angststoornis en patiënten met autisme.
Emoties zijn belangrijk bij beslissingen die berusten op vertrouwen. Een beslissing gaat vaak om gevoel. Aan wie besluit je in de trein te vragen: 'let je even op mijn tas.' Voor welk kinderdagverblijf kies je om je kind aan toe te vertrouwen? Dagelijks nemen we dergelijke beslissingen op basis van vertrouwen. Maar wat als je nou niet zo goed bent in emoties herkennen? En eigenlijk ook niet in mensen vertrouwen. Daarom wil Kret het verband tussen emoties en vertrouwen onderzoeken bij patiënten met een sociale angststoornis en patiënten met autisme. Heeft dat te maken met al dan niet goed emoties kunnen spiegelen?
Herkennen van emoties en ontstaan van vertrouwen
De Vidi-subsidie is een mooi vervolg op het Veni-onderzoek van Kret naar herkennen van emoties en ontstaan van vertrouwen. Dat verwacht ze in oktober af te ronden na drie jaar emoties meten bij gezonde mensen via het spiegelen van pupillen. Daarvoor voerde zij diverse experimenten uit in het lab en breidde dat onderzoek ook uit met activiteiten buiten de universiteit. Zo verzamelde haar onderzoeksgroep CoPAN (Comparative psychology and affective neuroscience) gegevens met een datingexperiment tijdens het muziekfestival Lowlands. Ook bij de Leidse Nacht van Kunst en Kennis leverde het experiment diverse dates op, naast een schat aan gegevens die hun vermoedens bevestigden. Spiegelen geeft niet alleen vertrouwen, maar vergroot ook aantrekkingskracht. Want hoe beter die fysiologische reacties van de proefpersonen matchen in de tijd, hoe meer ze hun mobiele nrs uitwisselden.
Emoties en verbinding in klinische setting
Kret vertelt: ‘mijn nieuwe onderzoek gaat om dezelfde soort metingen van emoties, maar dan vertaald naar de klinische praktijk. Synchronisatie van pupilgrootte geeft activiteit in sociale hersengebieden. Dat suggereert dat het een simpel bindingsmechanisme is. Dat komt voor bij volwassenen, apen en babies. Maar omdat de link van emoties met vertrouwen zo sterk is, is het goed om te kijken hoe het zit in de klinische setting met emoties en verbinding. Wat doe je met de emoties van anderen, hoe verwerk je die? Mensen met autisme en sociale angst hebben moeite met oogcontact. Hoe doen ze dat met de subtiele informatie in onderling contact met mensen? Misschien halen ze die wel ergens anders vandaan. Uit eerder onderzoek met studenten blijkt dat mensen met sociale angst hun info ook uit handgebaren halen. Daarom wil ik de metingen nu uitbreiden naar lichaamstaal, blozen en het synchroniseren van fysiologische responsen.'
Een spannende weg
Over haar vakgebied heen kijken is cognitief psycholoog Kret niet vreemd. Voor een positie als postdoc vertrok ze over de grens naar Japan. Daarna nam ze haar Veni mee uit Amsterdam naar Leiden, waar ze alle vrijheid krijgt om haar labgroep te ontwikkelen. Kret verricht ook onderzoek naar het verwerken van emoties bij mensapen. Daarvoor heeft ze een internationale Templeton-subsidie ontvangen op voordracht van apenexpert Frans de Waal. In Apenheul doet Evy van Berlo een project bij de bonobo’s en orang-oetans. ‘Een spannende weg, maar ga ervoor,’ moedigt Kret haar jonge teamleden aan in de wetenschapsrace. Nu mag Kret op haar beurt twee postdocs aannemen en twee of drie aio’s in haar onderzoeksgroep.
Alleen en kopschuw: Emotionele stoornissen in sociale angst en autisme
Patiënten met een sociale angststoornis en patiënten met autisme hebben vaak moeite om anderen te vertrouwen. Vertrouwen hangt nauw samen met het herkennen van emoties, iets wat deze patiënten ook lastig vinden. In dit project wordt onderzocht of een verstoring in het spiegelen van emoties onderliggend is aan beide problemen.
NWO-Vidi van 800.000 euro voor 86 onderzoekers