Supervrouwen over supergeleiding: International Day of Women and Girls in Science
Sinds 2015 roepen de Verenigde Naties 11 februari uit tot International Day of Women and Girls in Science. De Universiteit Leiden organiseerde een publieksevenement met lezingen en discussies voor ruim honderd geïnteresseerden. Tussen een lezing over de bouwstenen van leven en een talkshow over de impact van wetenschap op de samenleving presenteerden scholieren hun profielwerkstukken, onder wie Zoya Polschykova en Fleur Walravens.
Zwevende treinen
De jonge wetenschappers begonnen hun presentatie met een filmpje van een ‘zwevend’ treintje. Hoewel het veel weghad van magie, was er toch een natuurkundige verklaring voor: supergeleiding. ‘Supergeleiding is een proces waarbij metalen bij lage temperaturen speciale, magnetische eigenschappen vertonen,’ legt Fleur uit. Door een metaal in het treintje te stoppen en dit af te koelen tot een hele lage temperatuur, werd het treintje supergeleidend. Dit zorgde ervoor dat het treintje ging zweven boven de magnetische rails. Het onderzoek van Fleur en Zoya focust specifiek op supergeleiding bij hogere temperaturen. ‘Of nou ja, we hebben het onderzocht bij min tweehonderdveertig graden’, lacht Zoya. ‘Maar dat is relatief gezien een hoge-temperatuur supergeleiding.’
Van Twente naar Leiden
Hoe slaagden Zoya en Fleur erin om deze lastige materie onder de knie te krijgen als middelbare scholieren? ‘We hebben een aantal colleges gevolgd bij hoogleraar Jan Aarts. Supergeleiding is een beetje zijn specialiteit. Uiteindelijk mochten we ook bij hem de proef uitvoeren’, vertelt Zoya. ‘Het sample dat we hebben gebruikt kwam speciaal voor ons gesneden en gemaakt van de Technische Universiteit in Twente naar Leiden’, leggen ze uit. Fleur: ‘Daarnaast mochten we experimenten doen bij negen Tesla!’. Wie niet bekend is met deze eenheid, kan aan het enthousiasme van de onderzoeksters aflezen dat dit heel wat voorstelt. Ter vergelijking: het aardmagnetisch veld is ruim honderdduizend maal zwakker.
Vrouwelijke voorbeelden
Na de presentatie van Zoya en Fleur startte een discussiepanel met (voornamelijk) vrouwelijke bètawetenschappers. Voor de scholieren, die beiden volgend jaar Natuurkunde willen gaan studeren, diende dit als inspiratie. ‘Ik vind het heel goed dat zo’n dag als vandaag wordt georganiseerd’, zegt Zoya. ‘Deze vrouwen zijn eigenlijk van de eerste generatie die de mogelijkheid hebben gekregen om een invloedrijke positie in te nemen in de wetenschap. Ik vind het heel leuk en inspirerend om hun ervaringen te horen.’ Fleur sluit zich hierbij aan. ‘Ik denk dat zo’n dag er ook zeker toe kan leiden dat meer meisjes interesse krijgen in de bètastudies.’
(Maxime Geervliet)
