Innovatieve onderzoeksmethoden geven nieuwe inzichten bij jonge kinderen met autismespectrumstoornissen
Kinderen met autismespectrumstoornissen (ASS) hebben sociaal-emotionele gedragsproblemen, iets waar niet alleen de kinderen zelf, maar ook de verzorgers en professionals tegenaan lopen. Hoe dit precies zit tijdens de vroege ontwikkeling was tot op heden veelal onbekend. Onderzoek van orthopedagoog Gemma Zantinge geeft door het gebruik van verschillende technieken, nieuwe inzichten in de processen die betrokken zijn bij sociaal-emotioneel gedrag bij hele jonge kinderen met ASS. Promotie 21 februari.
Compleet beeld
‘Dankzij het gebruik van instrumenten, zoals eyetracking en hartslagmetingen en door deze maten aan elkaar te koppelen, ontdekten wij dat jonge kinderen met ASS minder emotioneel afstemmen op de emoties van anderen. Ondanks het beperkt emotioneel afstemmen, zagen wij dat deze vaardigheid wel degelijk vatbaar is voor ontwikkeling tijdens de voorschoolse leeftijd. Dit is belangrijk, want het meevoelen met een ander zorgt ervoor dat je empathisch op de ander kunt reageren’, aldus Zantinge. ‘Vervolgens zagen we dat kinderen met ASS wel degelijk een adequate emotionele beleving hebben wanneer zij zelf met angstige en frustrerende situaties geconfronteerd worden.’
Ontstaan van gedragsproblemen
De emotionele gedragsproblemen bleken dus niet voort te komen uit een te sterke of juist te zwakke emotionele beleving, wat vaak gedacht werd. Onderzoek naar hoe kinderen met ASS de emotiebeleving omzetten in gedrag liet zien dat het reguleren van de ervaren emoties juist moeilijk is voor kinderen met ASS. Deze kinderen kiezen vaker voor niet-helpende strategieën, vragen minder om hulp, geven eerder op en uiten eerder frustratie dan kinderen zonder ASS.
Koppeling tussen binnenkant en buitenkant
Zantinge onderzocht ook hoe kinderen met ASS hun emoties laten blijken aan de buitenwereld. ‘Wil je omgeving kunnen inschatten wat je nodig hebt, dan is het essentieel om te kunnen laten zien wat je voelt. De resultaten laten zien dat kinderen met ASS niet altijd aan de buitenkant laten zien wat zij vanbinnen voelen. Met andere woorden, wanneer kinderen met ASS op anderen reageren met een verminderde emotionele expressiviteit, betekent dit niet direct dat zij de emotie niet ervaren. Andersom geldt dit ook.’
Read the English abstract of "Emotion processing in preschoolers with Autism Spectrum Disorders" ››
De laatste jaren is de focus op vroeg herkennen en interveniëren bij een autistische ontwikkeling sterk toegenomen. Vroege herkenning en tools die ingezet kunnen worden voor psycho-educatie en behandeling zijn belangrijk om de impact van de ASS op de ontwikkeling zo veel mogelijk te beperken. De resultaten uit het onderzoek van Gemma Zantinge bieden aanknopingspunten voor het inzetten op deze vroege ontwikkelingsperiode.