Academici en leraren ontwikkelen samen lespakketten over de islam
Op nascholingsconferentie ‘Islam in de Klas’ op 17 november zijn diverse lespakketten gepresenteerd. Deze zijn ontwikkeld door Leidse academici in samenwerking met leraren in het voortgezet onderwijs.
Kant-en-klare lespakketten
Centraal stonden de lespakketten over islam-gerelateerde onderwerpen als het Abbasidisch kalifaat, de handel met karavaan en dhow (traditioneel Arabisch schip, zie foto boven), Islam in het Westen, Nederland en het Ottomaanse Rijk. Duo’s van leraren en academici ontwikkelden de lespakketten in de loop van een aantal maanden, op de conferentie werden ze gepresenteerd en besproken. Binnenkort komen ze vrijelijk beschikbaar voor iedere leraar die een les aan een van de onderwerpen wil besteden.
Moeilijke gesprekken: ‘Het is een Zionistisch complot!
Een plenaire workshop ging over moeilijke gesprekken in de klas. Wat zeg je als docent tegen leerling die geen minuut stilte wil houden vanwege een aanslag omdat het ‘toch allemaal een Zionistisch complot is’? Veel deelnemers aan de conferentie kennen dergelijke ervaringen, zo bleek tijdens een rondvraag hierover. De niet-moslim docent die zich ongemakkelijk voelt om over islam te spreken. Maar ook de enige moslimleerling in de klas die zei dat hij niet thuis hoefde aan te komen met de mededeling dat hij homoseksueel zou zijn, en vervolgens door de hele klas werd afgebrand.
De workshop, op inspirerende wijze geleid door de Utrechtse onderzoeker Bjorn Wansink, leidde tot intensieve gesprekken tussen de docenten, en een uitwisseling van opvattingen en tips hoe op te treden. Laat je ratio en orde in de klas overheersen en onzinnige opvattingen in de kiem smoren, of wil je juist de relatie met de leerling vasthouden door hem of haar aan het woord te laten?
Abdelkader Benali: ‘Jullie hebben allemaal deskundigen in de klas!’
Schrijver Abdelkader Benali sloot de dag af. Hij gaf een inkijk in de belevingswereld van Marokkaanse jongeren. Geschiedenis is altijd het verhaal van de winnaar, stelde hij, en dat maak het ook zo spannend. Maar er zijn meer winnaar-verhalen dan alleen die van Nederland. En wat te doen met degenen die aan de andere kant van dat verhaal hebben gestaan, en nu bij je in de klas zitten?
Benali vertelde over zijn grootvader en oudooms. Enkelen van hen bleken gevochten te hebben onder Franco, in Spanje. ‘Dat waren heldenverhalen, heel spannend, zij hadden meegedaan aan een stukje wereldgeschiedenis!’ Totdat hij zich realiseerde dat Franco fascistisch was – ‘en daar wil je natuurlijk niets mee te maken hebben!’
Een ander probleem, signaleerde Benali, is dat docenten lesstof behandelen waar sommige leerlingen meer van weten. ‘Ik ben thuis opgegroeid met het Midden-Oosten conflict. Wat gaat die leraar mij dan nog wijsmaken?’ Hij sympathiseerde met de docenten: ‘Moeilijk hoor, als je een stel deskundigen in de klas hebt.’
De nascholingsconferentie, geopend door de decaan van de faculteit Geesteswetenschappen Mark Rutger, werd georganiseerd door de Leiden Islam Academie (LIA) in samenwerking met de Vereniging Geschiedenisleraren Nederland (VGN). De conferentie was vooral praktijkgericht, met workshops over lespakketten en moeilijke klasgesprekken.
Valorisatie
Het lespakketten-project voor middelbare scholen is een van de valorisatieprogramma’s die is ontwikkeld door de Leiden Islam Academie. Die zoekt samenwerking met maatschappelijke en academische partners. De VGN had aangegeven dat er op middelbare scholen een dringende behoefte bestaat aan lesmateriaal over islam-gerelateerde onderwerpen. Alleen besteedt het huidige geschiedeniscurriculum hier nauwelijks aandacht aan. En de leraren die dat wel willen, hebben het vaak te druk om in hun eentje een complete les te ontwerpen over een onderwerp dat zij zelf ook niet kennen.
In samenwerking met LIA is vervolgens de constructie bedacht waarin leraren en academici hun expertises kunnen bundelen: academici hebben een grondige kennis van het onderwerp en weten welk materiaal beschikbaar is, en de leraren weten hoe kennis en materiaal in een lesvorm gegoten kunnen worden die geschikt zijn voor middelbare scholieren.
LIA heeft voor dit project academici samengebracht uit Leiden, Amsterdam en Nijmegen, en de VGN heeft de leraren in haar achterban aangesproken. Het voornemen is om meerdere lespakketten te ontwikkelen. Voor geschiedenislessen, wellicht ook voor godsdienst of maatschappijleer.