Lorentz Center verbindt wetenschappers uit alle disciplines
Al bijna twintig jaar is het Lorentz Center een unieke plek waar onderzoekers van over de hele wereld intensief samenwerken. In een inspirerend academisch klimaat kunnen wetenschappers specialistische workshops organiseren binnen en tussen alle disciplines, zowel in de bèta-, gamma- als alfawetenschappen.
Wetenschappelijke doorbraken
Een vrijplaats voor diepgaande academische interactie, dat is het Lorentz Center. Het is gevestigd aan de rand van het Leiden Bio Science Park, onder het dak van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Wetenschappers uit verschillende disciplines kunnen er elkaar ontmoeten en op die manier innovatieve samenwerkingen tot stand brengen. Er bestaan geen officiële cijfers, maar vaststaat dat in het Lorentz Center al menig wetenschappelijke doorbraak heeft plaatsgevonden.
Niet alleen voor bèta’s
Hoewel het Lorentz Center binnen de internationale bètawetenschap al jaren grote bekendheid geniet, weet niet iedereen dat ook onderzoekers uit de sociale en geesteswetenschappen er vier- of vijfdaagse workshops kunnen organiseren. Iedere wetenschapper – ongeacht zijn of haar onderzoeksrichting – met een goed idee kan een voorstel indienen, of het hoogleraar of promovendus is. Als de adviesraad zo’n voorstel aan de hand van bepaalde criteria heeft goedgekeurd (is het vernieuwend genoeg? wordt de juiste doelgroep bereikt?), wordt er een budget en een workshopcoördinator toegewezen. Die ontfermt zich over alle praktische zaken, zodat de wetenschappers zich volledig op de inhoud kunnen richten.
Weer even student
Hoogleraar Arabische Taal en Cultuur Petra Sijpesteijn organiseerde begin december een interdisciplinaire workshop over middeleeuws islamitisch Egypte. Ze is enorm enthousiast over het Lorentz Center. ‘Het relatief lange format van vier à vijf dagen gecombineerd met de coconachtige omgeving waarin je overdag continu met elkaar verkeert, zorgt ervoor dat je echt gemotiveerd bent om te werken, om iets te bereiken met elkaar.’ Zelfs de methode van het eerst in kleine groepjes discussiëren beviel uitstekend, terwijl Sijpesteijn daar aanvankelijk sceptisch over was. ‘Het creëert een fijn soort groepsgevoel, alsof je weer even student bent, niet die individualistische geesteswetenschapper.’
Van elkaar leren
Ook het multidisciplinaire karakter van de workshop vond Sijpesteijn waardevol: ‘Door het directe contact met aanwezige experts in allerlei disciplines, realiseerde ik me weer dat je alleen door van elkaar te leren echt grote vragen kunt beantwoorden, de grotere geschiedenis kunt schrijven.’ Daarnaast is ook de rol van de organisatie niet te onderschatten, meent Sijpesteijn: ‘Er is permanent iemand aanwezig om overal mee te helpen, en ook in de voorbereiding wordt er goed met je meegedacht en krijg je nuttige adviezen op inhoudelijk vlak. Voor zover ik weet is dit de enige plek waar dit allemaal mogelijk is; hier in het Lorentz Center.’
Samenwerking stimuleren
Volgens woordvoerster Sietske Kroon is de kracht van de workshops dat er geen conferentiestijl wordt gehanteerd. ‘Er is veel ruimte voor discussie’, vertelt ze. ‘Onze filosofie is dat mensen hier komen om wetenschap te bedrijven door met elkaar in gesprek te gaan, niet door passief naar talloze praatjes te luisteren. We stimuleren de samenwerking, het elkaar leren kennen. Naast de diverse sociale evenementen gedurende de week zijn de lunchpauzes ook extra lang. Ook hebben we veel ruimtes zo ingericht dat deelnemers op een informele en comfortabele manier met elkaar van gedachten kunnen wisselen.’
Roadmap for the future
De multidisciplinaire uitbreiding van het Lorentz Center is tot nu toe erg succesvol, a proposals uit alle wetenschappelijke disciplines zijn welkom. In 2016 zijn er 77 workshops georganiseerd; veel bèta-workshops als Gravity, Quantum Fields and Entaglement, maar ook het interdisciplinaire sociaalpsychologische The Morality of Inequality. ‘Het hoofddoel verschilt per workshop’, aldus Kroon. ‘Soms is de ambitie om op vrijdag een roadmap for the future te kunnen presenteren, een andere keer is er de hoop een vastgelopen onderzoek nieuw leven in te blazen. Maar het gebeurt ook dat wetenschappers met bedrijven samenwerken om heel concrete problemen op te lossen.’
Renovatie common room
Donderdag 15 december vond de feestelijke opening plaats van de hernieuwde common room op de Oortlocatie, die dringend aan renovatie toe was. De common room is de centrale ruimte binnen het Lorentz Center en vervult een belangrijke functie. Mensen komen er samen om koffie te drinken of lekker op de bank te zitten, maar ook om te discussiëren, te filosoferen en gedachten uit te wisselen. Kortom: in de common room ontstaan de grote wetenschappelijke ideeën. Maar na twintig jaar was de bank gedateerd en versleten, de koelkast op sterven na dood, evenals het koffiezetapparaat.
Crowdfunding
Omdat een eventueel renovatiebudget ten koste zou gaan van het budget voor de workshops, besloten de medewerkers van het Lorentz Center een crowdfundingsactie op touw te zetten. Binnen de kortste keren werd het beoogde bedrag van 15.000 euro gehaald, volledig door de gulle giften van oud-deelnemers. Als het opgehaalde geld al niet voldoende bewijs zou zijn, dan zijn het wel de talloze reacties op de crowdfundingswebsite die aantonen hoezeer het Lorentz Center gewaardeerd wordt door haar bezoekers. ‘An excellent venue, of the highest value to the scientific community’, schrijft iemand. En een ander: ‘Organizing a workshop is a breeze with the support by the Lorentz Center staff.’ En een aantal is zakelijk-pragmatisch: ‘Great discussions need a great atmosphere!’, en: ‘Just needs to be done.’
Wall of fame
Het zal geen verrassing zijn dat de medewerkers van het Lorentz Center ontzettend blij zijn met de reacties en het opgehaalde geld. ‘We hebben alles kunnen vernieuwen,’ vertelt Sietske Kroon, ‘nieuwe keuken, nieuwe bank, nieuwe koffiezetapparaten, noem maar op. En we hebben de namen van alle donateurs op de muur geschreven, zodat ze die kunnen zien wanneer ze weer terugkomen voor een andere workshop. Want dat gebeurt geregeld.’