Sociale steun en identificatie kunnen rokers helpen te stoppen
Positieve sociale steun krijgen, maar ook jezelf kunnen zien als iemand die niet meer rookt. Dat kan rokers helpen te stoppen blijkt uit onderzoek van Eline Meijer en collega's. De gezondheidspsychologen publiceren erover in het tijdschrift Social Science & Medicine.
Mogelijkheden om te stoppen
De gezondheidspsychologen onderzochten de rol van identiteit en sociale steun in de relatie tussen sociaal-economische status (SES) en rookgedrag. De resultaten van het onderzoek bieden mogelijkheden om mensen te helpen te stoppen met roken. 'De sociale omgeving van rokers kan gestimuleerd worden om de sociale steun te bieden waar behoefte aan is', zegt Meijer. 'Verder kunnen interventies zich richten op het versterken van de identificatie met stoppen met roken. Rokers die zichzelf kunnen zien als iemand die gestopt is zijn meer geneigd ook echt te stoppen.'
Sociale steun
Deelnemers aan het onderzoek gaven aan welke soorten sociale steun ze graag willen ontvangen en wat ze verwachten te ontvangen bij een stoppoging. Drie typen sociale steun werden bekeken:
- positieve steun (bijv. uiten dat je vertrouwen hebt dat iemand kan stoppen met roken);
- negatieve steun (bijv. zeggen dat roken ongezond is);
- praktische steun (bijv. een stukje gaan wandelen als afleiding van ontwenningsverschijnselen).
De studie liet zien dat alle rokers graag positieve steun ontvangen bij het stoppen met roken, ongeacht hun sociaaleconomische status. Rokers met een lagere SES verwachten echter meer negatieve en praktische steun bij het stoppen. Tussen de verschillende SES-groepen was er geen verschil in de intentie om te stoppen. Een belangrijke bevinding is dat rokers die verwachten dat ze positieve reacties krijgen op hun stoppoging meer geneigd zijn ook echt te stoppen. Dit wijst erop dat sociale steun rokers kan helpen als ze willen stoppen met roken.
Jezelf zien als roker of stopper
De intentie om te stoppen is niet alleen sterker wanneer rokers meer steun verwachten. Het blijkt ook af te hangen van hoe rokers zichzelf zien. Drie typen rokers hadden een sterker streven om te stoppen, namelijk rokers:
- die zichzelf konden zien als iemand die stopt met roken (‘stopper’-zelfidentiteit);
- die zichzelf minder als rokers zagen (rokersidentiteit);
- en die positiever waren over niet-rokers (niet-rokersgroepsidentiteit).
Stopper-zelfidentiteit en niet-rokersidentiteit zijn belangrijker voor stopintenties dan rokersidentiteit. Dus ‘wie ik zal worden’ bleek van groter belang dan ‘wie ik ben’.
Online vragenlijst roken en sociaaleconomische status
Eerder onderzoek heeft duidelijk aangetoond dat rookgedrag verschilt tussen mensen met een lagere en een hogere sociaaleconomische status (SES). Roken komt vaker voor in groepen met een lagere SES en bij mensen met een lagere SES is een stoppoging minder vaak succesvol. Bovendien krijgen rokers met een lagere SES minder sociale steun bij het stoppen dan mensen met een hogere SES. Meijer en haar mede-onderzoekers keken hoe sociaaleconomische status rookgedrag beïnvloedt. Daarbij hielden ze in hun onderzoek rekening met de invloed van identiteit en sociale steun. 387 mensen die dagelijks roken vulden een online vragenlijst in. Ze beantwoordden vragen over onder meer verwachte en gewenste sociale steun om te stoppen met roken, identiteit door persoonlijke identificatie met gedrag en groepen, en intentie om te stoppen met roken.
Social Science & Medicine
Socio-economic status in relation to smoking: The role of (expected and desired) social support and quitter identity van Eline Meijer, Winnie Gebhardt, Colette van Laar, Ramin Kawous en Sarah Beijk is gepubliceerd in Social Science & Medicine.
Eline Meijer is promovendus bij de sectie Gezondheids-, Medische en Neuropsychologie.