Vier nieuwe Leidse KNAW-leden waarvan twee van onze faculteit
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen heeft veertien nieuwe leden gekozen, waaronder vier Leidse en twee daarvan zijn van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen.
De nieuwe Leidse leden van de KNAW
Afdeling Natuurkunde (wiskundige en natuurkundige wetenschappen, levenswetenschappen en technische wetenschappen):
- Prof.dr. Alexander Tielens, hoogleraar Astronomie
- Prof.dr. Jan Zaanen, hoogleraar Theoretische natuurkunde
Afdeling Letterkunde (geesteswetenschappen, rechtswetenschappen, gedrags- en maatschappijwetenschappen):
- Prof.dr. Marian Bakermans-Kranenburg, hoogleraar Pedagogische wetenschappen
- Prof.dr. Ineke Sluiter, hoogleraar Griekse taal- en letterkunde
Geweten en stem
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) is ‘het forum, het geweten en de stem van de Nederlandse wetenschap’, zo staat op haar site De leden van de KNAW, vooraanstaande wetenschappers uit alle disciplines, worden gekozen op grond van voordrachten die binnen en buiten de Akademie komen. De KNAW telt circa vijfhonderd leden, verdeeld over de Afdeling Letterkunde en de Afdeling Natuurkunde. Een lidmaatschap is voor het leven.
Excellentie belonen
Tot lid van de KNAW worden gekozen is zonder meer een eer. ‘We belonen excellentie’, zegt dr. Koen Hilberdink, hoofd van het genootschap, zoals de kring van KNAW-wetenschappers officieel wordt genoemd. Maar wat betekent het lidmaatschap nu eigenlijk in de praktijk? Zijn er rechten/privileges en plichten aan verbonden. Hilberdink: ‘Daarover is niets vastgelegd. Maar er is wel de ongeschreven verwachting dat de leden zich inzetten voor de Akademie –en daarmee voor de wetenschap- en dat ze het debat met de samenleving opzoeken als zich wetenschappelijke of maatschappelijke ontwikkelingen voordoen die daar aanleiding toe geven.’
Sneller dan het licht
‘Zo heeft de Akademie enkele maanden geleden een publieksavond georganiseerd over de nutrino’s waarvan onderzoekers naar buiten brachten dat ze de snelheid van het licht hadden overtroffen. Dat was spectaculair nieuws. KNAW-leden legden het publiek de zin en onzin van het bericht uit en toonden al aan dat het niet waar kon zijn. Al gauw bleek dat het inderdaad niet waar was, er was een fout gemaakt.’
Besmettelijk virus
‘Een ander voorbeeld is een debat over de vrijheid van publicatie die de Akademie organiseerde. We hadden hiervoor onder anderen ambtenaren van het ministerie van Volksgezondheid uitgenodigd.’ Aanleiding was het feit dat het Ron Fouchier, hoogleraar virologie aan het Rotterdamse Erasmus MC, verboden werd onderzoek te publiceren over een mogelijk voor mensen besmettelijke variant van het vogelgriepvirus H5N1. Publicatie zou de veiligheid in gevaar brengen. Hilberdink: ‘Het werd een levendig debat.’
Noblesse oblige
‘Daarnaast hebben we intern allerlei disputen waarin belangrijke dossiers aan bod komen. Een KNAW-lid is nergens aan gehouden maar noblesse oblige en zo voelt men het zelf ook. We zijn nu bezig onze leden te stimuleren wat nadrukkelijker als zodanig naar buiten te treden. In Groningen houden de lokale KNAW-leden bijvoorbeeld een voordracht tijdens de Nacht van de Wetenschap. Dat soort dingen gaat vaker gebeuren.