Paul Cliteur (Amsterdam, 6 september 1955) is rechtsgeleerde en filosoof. Hij komt uit een drukkersfamilie. Cliteur is als emeritus hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschap verbonden aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden (Instituut voor Metajuridica). Hij was van 1995 tot 2002 als bijzonder hoogleraar filosofie aan de Universiteit van Delft werkzaam, in het jaar 2013-2014 was hij gasthoogleraar wijsgerige antropologie aan de Universiteit van Gent en in 2017 visiting professor of law aan UC Hastings College of the Law.

Meer informatie over Paul Cliteur

Paul Cliteur staat vooral bekend als iemand die de verlichtingswaarden bepleit (vrijheid van meningsuiting, democratie, rechtsstaat, individualisme, secularisme). Zijn staatsopvattingen is die van de religieus neutrale staat die hij ondermijnd acht door theoterrorisme, beperkingen op de vrijheid van expressie, in het bijzonder de vrijheid van religiekritiek, en een onvoldoende consequent doorgevoerde scheiding van kerk en staat.

Een overzicht van zijn denken staat in het boek Dirk Verhofstadt in gesprek met Paul Cliteur. Een zoektocht naar harmonie (2012). Het betreft een diepgaand interview van Dirk Verhofstadt met Paul Cliteur over de Verlichtingswaarden zoals de vrijheid van meningsuiting, de scheiding van kerk en staat, het recht op zelfbeschikking en de gelijkwaardigheid van elke mens. Zijn meest recente werk is: Bardot, Fallaci, Houellebecq en Wilders (2016).

Humanist en liberaal

In levensbeschouwelijk opzicht is hij humanist. Politiek staat hij bekend als liberaal. Hij maakt zich sterk voor secularisme (de scheiding van staat en religie) en voor dierenrechten (hij was ook lijstduwer voor de Partij van de Dieren bij de Europese verkiezingen).

Nevenfuncties

In bestuurlijk opzicht was Cliteur actief als lid van het curatorium van de Teldersstichting, het wetenschappelijk bureau van de VVD en van 1993 tot 1995 was hij voorzitter van het Humanistisch Verbond. Hij maakte ook deel uit van de Adviesraad Internationale Vraagstukken, de redactie van het tijdschrift Rekenschap, de Adviesraad van Beleid & Maatschappij, de Adviesraad van het Nederlands tijdschrift voor rechtsfilosofie en rechtstheorie, het Europees Waarnemingscentrum voor Racisme en Vreemdelingenhaat, het bestuur van de Humanistische Omroepstichting, het bestuur van de Stichting Werkelijkheid in Perspectief en hij was voorzitter van de Leidse commissie Studium Generale. Aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid in Leiden was hij tien jaar wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Metajuridica. 

Universiteit

Cliteur studeerde rechten aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde op 22 maart 1989 op het proefschrift “Conservatisme en cultuurrecht” (heruitgegeven in 2005 onder de titel “Natuurrecht, Cultuurrecht, Conservatisme”), waarin hij een herleving van het conservatisme bepleitte. Bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschap (een filosofisch getinte totaalvisie op het recht) aan de Universiteit Leiden sprak hij op 28 mei 2004 een oratie uit met als titel: “De neutrale staat, het bijzonder onderwijs en de multiculturele samenleving”.

Columnist

Cliteur heeft ook veel in kranten en tijdschriften geschreven, zoals NRC-Handelsblad, De Volkskrant, Trouw (waar hij een vaste column had), het Nederlands Juristenblad, Maatstaf, Hollands Maandblad, Vrij Nederland, de Haagse Post en Elsevier. Van 2002 tot 2004 was hij televisie-columnist in het programma Buitenhof.

Publicaties