Commerciële start-ups krijgen voet tussen de deur bij defensie-investeringen
In de media beeld: Mark Tegethoff via Unsplash
Terwijl NAVO-landen hun defensiebudgetten fors verhogen, ontstaat ruimte voor start-ups om innovatieve technologie te leveren. De flexibiliteit en snelheid maken hen aantrekkelijk voor defensie, maar de opmars brengt ook risico’s met zich mee, waarschuwt Louisa Handel-Mazzetti, promovenda bij Lucht en Ruimterecht en verbonden aan de Nederlandse Defensie Academie, voor BNR Nieuwsradio.
Wereldwijd wordt zwaar geïnvesteerd in defensie, mede aangewakkerd door de oorlog in Oekraïne. Niet alleen gevestigde bedrijven profiteren daarvan, ook start-ups weten hun weg te vinden naar het defensiedomein. Zij ontwikkelen vaak civiele en zogeheten ‘dual use’-technologieën, die zowel voor commerciële als militaire toepassingen inzetbaar zijn. Volgens Handel-Mazzetti biedt gebruik van start-ups sneller toegang tot innovatie, specialistische kennis, en dragen zij bij aan een beter toezicht in de ruimte. Nederland werkt al kleinschalig samen met innovatieve bedrijven zoals het Delftse ISISPACE. Onlangs moedigde de staatssecretaris aan om de samenwerking met start-ups verder uit te breidenh voor militaire innovate in brede zin.
Toch waarschuwt de promovenda voor risico’s: uitbesteding van militaire toepassingen aan commerciële partijen kan leiden tot verlies van soevereiniteit en verhoogde aansprakelijkheid, terwijl toezicht op internationaal recht en duurzaamheid noodzakelijk blijft. Dual-use maakt dit extra complex. Daarbij gaat het vooral om defensiebrede toepassingen van nieuwe technologieën en minder om ruimtevaart. Handel-Mazzetti zegt: ‘Start-ups durven meer en bewegen sneller dan gevestigde partijen, maar dat maakt de relatie ook complex wanneer zij voor defensie onmisbaar worden. Hun technologie kan landen onbedoeld meesleuren in conflicten: Wat als een satelliet wordt aangevallen vanwege zijn militaire doeleinden? Dan worden ook de civiele toepassingen geraakt.’
De discussie roept fundamentele vragen op over regulering, aansprakelijkheid en de scheiding tussen civiel- en militair gebruik.