Universiteit Leiden

nl en

Oratie

Grip krijgen op complexiteit. Onderwijs voor het 'moeras'

Hoe kun je leerlingen en studenten leren grip te krijgen op complexe ‘moerassituaties’? Oratie in verkorte vorm uitgesproken door prof.dr.ir. Fred Janssen bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de Didactiek van de Natuurwetenschappen aan de Universiteit Leiden op 19 juni 2017.

Auteur
Fred Janssen
Datum
19 juni 2017
Links
Bekijk de oratie (weblecture)
Fulltext in Leiden University Repository

In het onderwijs wordt relatief veel aandacht besteed aan uitleg, demonstratie en oefening. Maar het zou mooi zijn als het onderwijs ook meer zou kunnen bijdragen aan het realiseren van die ‘hogere’ doelen. Janssen probeert in zijn oratie te verklaren waarom docenten niet vaker doen wat ze het belangrijkst vinden en waarom onderwijsvernieuwingen die zich richten op die hogere doelen vaak mislukken.

Veel bestaand onderwijs bereidt leerlingen en studenten voor op het oplossen van zorgvuldig geconstrueerde puzzels en problemen. Terwijl de ideale onderwijssituatie leerlingen en studenten ook leert om grip te krijgen op ongestructureerde situaties, die Janssen ‘moerassen’ noemt.

Een voorbeeld van zo’n moerassituatie is de ‘plasticsoep’ in de oceanen. Het is een nieuw probleem dat niet opgelost kan worden als een puzzel. Je hebt er informatie voor nodig uit allerlei verschillende invalshoeken, van chemie tot geografie en van rechtsgeleerdheid tot biologie. Het is in dit geval niet alleen belangrijk om kennis van deze losse onderdelen over te brengen, maar om oplossingsgericht denken aan te leren.

Denkgereedschap

Janssen denkt dat de verklaring voor het hardnekkige verschil tussen de ideale en bestaande situatie niet moet worden gezocht in de kwaliteiten van leerlingen of docenten. Hij wil laten zien dat het primair ontbreekt aan denkgereedschap voor leerlingen, studenten en docenten waarmee zij grip kunnen krijgen op complexe moerassituaties.

Met het juiste denkgereedschap kunnen docenten hun bestaande onderwijs relatief eenvoudig ombouwen tot onderwijs dat leerlingen en studenten zowel voorbereidt op het omgaan met moerassituaties als op het oplossen van puzzels en problemen.

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.