Boek
Sprong in het duister. Duitsland en de Eerste Wereldoorlog
Centraal in dit boek van Patrick Dassen staat de vraag naar de plaats van de Eerste Wereldoorlog in de Duitse geschiedenis.
- Auteur
- Patrick Dassen
- Datum
- 28 augustus 2014
- Links
- Uitgeverij van Oorschot
Awarded with the ‘Arenbergprijs voor Europese Geschiedenis’, 2016.
‘Een sprong in het duister’, dat was de verzuchting die de Duitse kanselier Bethmann Hollweg in juli 1914 slaakte toen hij dacht aan de mogelijkheid van een oorlog. Duitsland nam een enorme gok – en verloor. De Eerste Wereldoorlog, die vanaf de zomer van 1914 als een orkaan over Europa trok, zou het continent ontredderd achterlaten. In deze oorlog vond de ontsporing van de twintigste eeuw in extreem geweld, dictatuur en de uitroeiing van bevolkingsgroepen zijn oorsprong.
Centraal in dit boek staat de vraag naar de plaats van de Eerste Wereldoorlog in de Duitse geschiedenis. Hoe heeft de oorlog Duitsland veranderd en in welk opzicht zijn er wel of juist geen breuken met de periode voor en na de oorlog? Duidelijk wordt gemaakt dat het Duitse Keizerrijk vóór 1914 de potentie bezat om zich te ontwikkelen in de richting van een moderne, open samenleving, waarin bijvoorbeeld de Duitse joden goed geïntegreerd zouden zijn. Pas door de oorlog zelf vond er een proces van radicalisering plaats dat zo’n zware hypotheek zou leggen op de periode na 1918, toen Duitsland jarenlang werd geteisterd door een golf van geweld en extreme polarisatie. De nazi’s wisten vanaf 1933 met de mythe van een solidaire Volksgemeinschaft dankbaar gebruik te maken van de enorme verdeeldheid die tijdens de Eerste Wereldoorlog en de Weimarrepubliek was ontstaan.
Omdat Nederland erin slaagde tijdens de ‘Grote Oorlog’ neutraal te blijven, denken veel landgenoten nog altijd dat zijn betekenis niet zo groot is geweest. Sprong in het duister maakt met die illusie korte metten.