Iedereen heeft recht op voedselzekerheid, in vredestijd én tijdens gewapend conflict
Voedselzekerheid raakt aan mensenrechten, internationaal recht en duurzame ontwikkeling. Deze kaders zijn geen losse werelden, maar diep met elkaar verweven; iets wat schrijnend duidelijk wordt in tijden van klimaatcrisis, gewapend conflict en ongelijkheid.
Professionals kunnen dit najaar voor het eerst deelnemen aan de Engelstalige cursus ‘Sustainable Development Goals (SDGs), Human Rights and International Law’. Een unieke mix omdat zij aansluiten bij huidige studenten van het Leiden University College (LUC). Universitair docent Otto Spijkers is enthousiast dat professionals straks de lesstof kunnen volgen en daarbij ook een microcredential verdienen.
Voor wie impact wil maken
Spijkers: ‘Een juridische achtergrond voor het volgen van deze cursus is waardevol, maar geen vereiste. Een functie in beleid, diplomatie, humanitaire hulp of duurzaam ondernemen biedt ook een uitstekende basis.’ De cursus richt zich op thema’s als duurzaamheid en mensenrechten, en spreekt daarmee beleidsmedewerkers van ministeries, adviseurs van ngo’s en professionals uit de bankensector aan. Spijkers licht toe: ‘Grote, grensoverschrijdende uitdagingen hebben impact op voedselzekerheid, denk aan klimaatverandering, natuurrampen en gewapend conflict. Cursisten kunnen na deze cursus op een positieve manier, door kennis op te doen van het recht en manieren te leren om dit recht concreet toe te passen, met deze uitdagingen omgaan.’
Van rechtszaal tot realiteit
De cursus verbindt academische verdieping met concrete praktijkvragen. Deelnemers buigen zich over actuele dilemma’s rondom voedselzekerheid en mensenrechten, zoals nijpende situaties in conflict- en oorlogsgebieden. Dit omvat de catastrofale situatie in Gaza, waar burgers doelbewust worden uitgehongerd, de aanhoudende oorlog in Oekraïne, de droogte in Somalië en de hongersnood in Jemen. Spijkers legt de vinger op de zere plek: ‘In de praktijk botsen principes vaak met politieke belangen of logistieke realiteit. Hoe kun je in zulke situaties juridisch gefundeerde keuzes maken die realistisch en rechtvaardig zijn?’ Dit soort vragen komen aan bod tijdens gastcolleges. Ook worden er bezoeken gebracht aan nauwverwante instellingen, zoals het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof.
Internationaal recht: richtinggevend kader
'Internationaal recht is een levend systeem dat richting geeft aan concrete keuzes.'
Internationaal recht is het geheel van rechtsregels en beginselen die de juridische betrekkingen tussen staten, internationale organisaties en soms individuen en niet-statelijke actoren reguleren. Het dynamische systeem brengt complexe vraagstukken over mensenrechten, duurzame ontwikkeling en conflictbeheersing samen. Spijkers licht toe: ‘Internationaal recht is geen abstract iets, maar een levend systeem. Het biedt regels met betrekking tot rechten, plichten en verantwoordelijkheden.’
Voedsel als mensenrecht én machtsmiddel
Een centrale casus in de cursus is Sustainable Development Goal (SDG) 2: het beëindigen van honger. Spijkers: ‘Voedselzekerheid is een kernprobleem van onze tijd. De keuze voor ‘SDG 2, Zero Hunger’ als startpunt biedt een ingang tot het bredere gesprek over mensenrechten, menselijke waardigheid, duurzame ontwikkeling, ongelijkheid en internationale rechtvaardigheid, gerelateerd aan voedsel.’ Tegelijkertijd is voedsel vaak inzet van geopolitieke strijd. ‘Wie bepaalt wat er met voedsel gebeurt? En wat mag een overheid tijdens gewapend conflict?’ Deelnemers analyseren juridische kaders, zoals het humanitair oorlogsrecht, en maken de vertaalslag naar de eigen werkpraktijk. Spijkers zegt: ‘Denk aan hulporganisaties zoals het Rode Kruis, of aan overheden die voortdurend moeten laveren tussen wetgeving en werkelijkheid. Daarin schuilt zowel de spanning als de kracht van deze cursus.’
Kennis die telt, in zeven weken
De cursus maakt onderdeel uit van het microcredential-pilotprogramma en wordt aangeboden als contractonderwijs bij de Faculteit Governance and Global Affairs. In zeven intensieve weken volgen deelnemers het programma en sluiten af met een opdracht en examen. Spijkers: ‘Er is een contrast tussen studenten en professionals, maar ze kunnen ook veel van elkaar leren: studenten van de werkervaring, professionals van de leergierigheid. Dat kan een heel interessante dynamiek zijn.’
Professionals ontvangen na het succesvol afronden van de cursus een microcredential als officieel certificaat. Deze is te plaatsen op LinkedIn en een cv, wat je kunt zien als een formeel mini-diploma. Spijkers: ‘Microcredentials bieden verdieping, zonder dat je een tijdrovende studie volgt. Juist werkervaring en nieuwe kennis levert waardevolle inzichten op.’
Nieuwe perspectieven, blijvend effect
'Juridische structuren geven richting en versterken het gevoel van verantwoordelijkheid.'
Professionals uit diverse sectoren komen samen met een gemeenschappelijk doel: bijdragen aan een rechtvaardigere wereld. ‘Ze ontdekken hoe juridische structuren richting kunnen geven aan hun werk’, zegt Spijkers. Hij schetst het beoogde effect dat professionals na deze cursus een sterker gevoel van richting en verantwoordelijkheid ervaren. Hij benadrukt het belang van vertrouwen bij deelnemers om de juridische tools in te zetten voor transformatie. Spijkers: ‘Of je nu werkt aan wetgeving, onderhandelt namens je land of voedselprogramma’s in crisissituaties coördineert: jouw keuzes doen ertoe.’