Experts bieden drie noodzakelijke oplossingen voor crisis biodiversiteit
Voor veel mensen was het schokkend nieuws: een miljoen plant- en diersoorten worden met uitsterven bedreigd. Maar dit aantal is niet eens zo relevant, schrijven Alexander van Oudenhoven, Koos Biesmeijer en drie andere experts in Trouw. ‘Belangrijker is te realiseren dat het lot van de natuur en van onszelf in onze eigen handen ligt. Daarom moeten we de discussie en berichtgeving over de biodiversiteitscrisis verschuiven richting oplossingen.’
‘Focus op oplossingen’
Het getal één miljoen is afkomstig uit het recent verschenen rapport van IPBES, het aan de VN gelieerde panel over biodiversiteit en ecosysteemdiensten. Koos Biesmeijer en Alexander van Oudenhoven zijn de afgelopen jaren actief betrokken geweest bij IPBES. Nu de laatste bevindingen gepubliceerd zijn, hebben ze samen met Esther Turnhout en andere Nederlandse experts een opiniestuk geschreven in Trouw. In plaats van te focussen op het probleem, komt het stuk met oplossingen.
Klassieke natuurbescherming niet voldoende
Van oudsher is de opvatting geweest dat beschermde gebieden en natuurbeheer essentieel zijn om de sterk dalende biodiversiteit een halt toe te roepen. Alexander van Oudenhoven schreef vorig jaar een IPBES-rapport over Europa en Centraal-Azië en deed een opvallende ontdekking. Hij vond dat het oppervlakte beschermde natuur in West-Europa weliswaar toeneemt, maar de biodiversiteit en ecosysteemdiensten nog steeds snel achteruit gaan. ‘Dus ondanks dat natuurbescherming belangrijk is, is het bij lange na niet voldoende om het tij te keren’, aldus de Nederlandse experts.
De invloed van de mens
Ontbossing, overexploitatie van natuurlijke bestaansbronnen, klimaatverandering, milieuvervuiling en invasieve soorten; de oorzaken van biodiversiteitsverlies liggen allen bij de mens. Dit heeft onder andere geleid tot voedselschaarste, conflicten over natuurlijke hulpbronnen en verminderde veerkracht tegen klimaatverandering. De experts bieden in Trouw drie oplossingen, die zich richten op de structurele oorzaken van biodiversiteitsverlies.
Drie oplossingen
Allereerst pleiten Van Oudenhoven en collega’s ervoor dat biodiversiteit, natuur en landschap leidend moeten zijn bij het plannen van bebouwing, infrastructuur, duurzame energie en klimaatadaptatie. Er zijn voldoende voorbeelden die deze strategie onderschrijven, schrijven de auteurs. Denk bijvoorbeeld aan de Zandmotor en het Ruimte voor de Rivier programma.
Daarnaast dienen economische structuren hervormd te worden, met als doel om duurzame opties te bevorderen en niet-duurzame opties te ontmoedigen. Dit geldt voor zowel het bedrijfsleven als voor de consument, en kan bereikt worden door het stellen van duurzaamheidseisen aan producten en diensten (door de overheid en door het bedrijfsleven) en via subsidies en belastingen.
Tot slot speelt duurzame landbouw een cruciale rol voor de biodiversiteit, maar ook voor de kwaliteit van onze leefomgeving. Het Europese landbouwbeleid moet herzien worden en subsidiesystemen benut worden, stellen de experts. Deze bieden namelijk een unieke kans om verduurzaming te bevorderen.
Welvaart opnieuw definiëren
Misschien is het grootste obstakel wel onze interpretatie van welvaart, zo besluiten de auteurs. Het bruto nationaal product is in de praktijk nog steeds het belangrijkste organiserende principe in onze maatschappij en economie. Behalve de hierboven genoemde maatregelen is het cruciaal om welvaart en welzijn anders te definiëren. Daarnaast is het belangrijk om te werken aan de benodigde transformatie naar een duurzame economie en samenleving, waarin de natuur een cruciale rol speelt. Volgens de schrijvers is dit een kwestie van de lange adem, maar ook iets waarmee we meteen moeten beginnen. ‘En hier ligt een taak voor ons allemaal, bijvoorbeeld bij de aankomende Europese verkiezingen.’
Lees het volledige stuk op de website van Trouw – Ook ú kunt bijdragen aan natuurbehoud