Een Leidse wandeling tussen de sterren
Met beide benen op de grond, maar toch met je hoofd in de wolken. Het nieuwe boek ‘Wandelen tussen de sterren’ van emeritus-hoogleraar Jos van den Broek vertelt over de Leidse link met natuur- en sterrenkunde. Met de wandelgids in de hand ontdekt de lezer gebouwen, voorwerpen én personen die iets met deze oeroude vakgebieden te maken hebben. ‘Als ik dingen uitzoek, is dat op het fanatieke af. Ik rust niet voor ik het weet.’
Hoe heeft u alle plekken, voorwerpen en verhalen voor de wandeling verzameld?
‘Ik had al heel veel informatie, en een grote verzameling fotomateriaal. Mijn boekenkast staat vol met boeken over de stad. De musea heb ik zeer uitgebreid bezocht, en ik heb me nauwgezet laten bijpraten. Al met al is het meer dan drie volle maanden onderzoek geweest.’
Wat is in uw ogen de mooiste plek in Leiden voor natuur- en sterrenkunde?
‘Dat is Rijksmuseum Boerhaave, vanwege de prachtige collectie. Hier staat ook de meridiaankijker in volle glorie te blinken!’
Welk voorwerp uit het boek is uw persoonlijke favoriet?
‘Het schilderijtje van Gerrit Dou: de astronoom. Dat hangt in De Lakenhal. Dankzij twee vergelijkbare werken van Dou uit Los Angeles en Wenen, ben ik veel meer over het Leidse schilderij - en de hierop afgebeelde astronoom - te weten gekomen. Zo zag ik bijvoorbeeld dat de astronoom eigenlijk geen astronoom is, maar een astroloog. Ook De Lakenhal en Boerhaave vonden dat een belangwekkende ontdekking. We gaan er zeker wat mee doen.’
U gebruikt vaak Wikipedia, u noemt het zelfs een onderschatte bron. Waarom?
‘Men schaamt zich er vaak voor om Wikipedia te gebruiken. Ik doneer juist aan Wikipedia. Men denkt vaak dat als het opgeschreven is, het wel klopt. Onzin! Ook in uitstekende boeken staan fouten. En uiteraard bevat mijn boekje ook fouten. Wikipedia dus ook, maar de informatie is wel door fanate liefhebbers zoals ik vergaard. Wikipedia is me dierbaar.’
Heeft u de wandelingen zelf ook allemaal gelopen?
‘Niet als complete wandeling, maar ik heb alles tot in het kleinste detail bekeken en onderzocht. Ik ben bijvoorbeeld bij de restauratiearchitect van het Academiegebouw op bezoek geweest, ben in de toren geklommen en heb heel veel oude foto’s bekeken om uit te vinden of de 'sphaera', de wereldbol op het dak, na de restauratie wel goed teruggeplaatst is. Als ik dingen uitzoek, is dat op het fanatieke af. Ik rust niet voor ik het weet.’
Kunnen we in de toekomst meer kenniswandelingen van uw hand verwachten?
(Met knipoog:) ‘Wat denk je zelf? Dit was niet de eerste. Ik heb al een wetenschappelijke en een industriële wandeling beschreven. Het zal ook niet de laatste zijn. Wacht maar af! Een nieuw boek (Petrus, Paulus, peurbakken en pauwenpakjes) over verborgen Leidse parels in binnen- en buitenland, is in ieder geval al in voorbereiding.’
U heeft deze gids geschreven op verzoek van Pedro Russo, universitair hoofddocent astronomy & society. Vanwaar zijn verzoek?
‘Pedro is oud-promovendus van George Miley en mij, en een dierbare vriend. Hij is verantwoordelijk voor de educatieve programma’s in de Oude Sterrewacht, en kent mijn grote passie voor Leiden. Ik attendeerde hem vaak op de leuke dingen die in tegenkom in Leiden en liet hem ook dingen lezen. Ik schrijf graag – en veel – over de stad. Zo schreef ik eerder al ‘Van Albinusdreef tot Zeemanlaan’, een wetenschappelijke wandeling langs Leidse straten, gebouwen en musea.
Jos van den Broek
Al een halve eeuw verbaast Leidenaar Jos van den Broek zich over de talloze wetenschappelijke en culturele schatten die Leiden rijk is. Eerder schreef de inmiddels emeritus-hoogleraar wetenschapscommunicatie het boek 'Van Albinusdreef tot Zeemanlaan – Een wetenschappelijke wandeling langs Leidse straten, gebouwen, musea en instituten'. Van zijn hand verschijnt nu 'Wandelen tussen de sterren – Natuur- en sterrenkunde in Leiden, toen en nu'. Het boekje bevat een natuurkundewandeling, een sterrenkundewandeling, een astroculturele wandeling en een zonnewijzerwandeling. De wandelingen (en een fietstocht) voeren de lezer onder andere langs de Oude Sterrewacht, het Academiegebouw, de muurformules, de Leidse musea en het Leiden Bio-Science Park.
Wandelen tussen de sterren - Natuur- en sterrenkunde in Leiden, toen en nu
Auteur: Jos van den Broek (j.m.van.den.broek@biology.leidenuniv.nl)
Uitgever: Micromys
ISBN: 9789081997966
Prijs: 15,- euro
Nu te koop bij de Oude Sterrewacht, de Hortus, Rijksmuseum Boerhaave, Plexus, De Kler, Bruna 5 Meiplein, Rijnlandse Boekhandel en Kooyker.