Ontmoet onderzoeker Daniela Vicherat Mattar
Wetenschappers van de faculteit Governance and Global Affairs doen onderzoek naar uiteenlopende onderwerpen zoals terrorisme, cybercriminaliteit en migratie. De komende weken laten we enkelen van onze beste wetenschappers aan het woord. Deze keer: socioloog Daniela Vicherat Mattar.
Wat heb je onderzocht?
‘Openbare ruimte in relatie tot democratie. Als er iets (goeds of slechts) is gebeurd, verzamelen mensen zich op specifieke locaties, op bepaalde pleinen bijvoorbeeld. Intrigerend. In de stad waar ik vandaan kom, Santiago de Chile, gaat iedereen min of meer automatisch naar Plaza Italia. Waarom juist daarheen, en niet naar een groter, meer centraal gelegen plein? Om dat beter te begrijpen onderzocht ik Plaza Italia en Puerta del Sol, een vergelijkbaar plein in Madrid.’
Wat heb je gevonden?
‘Deze pleinen delen kenmerken. Beiden ontwikkelden zich bijvoorbeeld vanuit een positie in de marge (aan de randen van de stad, daar waar nieuwkomers arriveerden). Maar de belangrijkste factor lijkt toch de geschiedenis – zowel Plaza Italia als Puerta del Sol spelen een centrale rol in de historie van Santiago en Madrid. Ze zijn onderdeel van het collectieve beeld van die steden. Als inwoner van Madrid kom je samen op Puerta del Sol - zo is het, en zo is het ook altijd geweest.’
Waarom is het belangrijk dit te onderzoeken?
‘Democratie is niet alleen een staatssysteem maar ook een (gedeelde) ervaring. Basis vormt de macht van het volk, maar die macht moet wel manifest kunnen worden, zichtbaar. Door te kijken hoe pleinen, straten en parken worden gebruikt door burgers, kunnen we democratie als het ware “lezen”; het zegt veel over het soort democratie dat we hebben of nastreven.’
Verrassingen?
‘Als tegenvoorbeeld bestudeerde ik winkelcentra. Anders dan verwacht blijken shopping malls ook te kunnen fungeren als relevante openbare ruimte binnen een democratie. Ondanks het feit dat ze in particuliere handen zijn, geeft de dagelijkse interactie van mensen ze een openbaar karakter. Mensen komen er samen. Om dingen te kopen, maar vaak zijn er ook bibliotheken, gezondheidscentra en andere openbare voorzieningen. Vooral in achterstandswijken hebben malls zich ontwikkeld tot stedelijke centra.‘
Je onderzoekt openbare ruimte maar hebt ook een duidelijke mening over wetenschappelijk onderzoek?
‘Ik ben geïnteresseerd in de relatie tussen onderzoek en onderwijs. De koppeling tussen die twee is cruciaal. Onderwijs verplicht me om mijn onderzoeksvragen telkens opnieuw tegen te licht te houden – waarom zijn ze relevant en voor wie? Onderzoek, op zijn beurt, helpt me om onderwijs te bezien in termen van de maatschappij waarin we leven, en niet alleen als een manier om bepaalde vaardigheden die je nodig hebt in die samenleving over te dragen. Over democratie zijn veel “data”, het democratische systeem wordt breed verdedigd en uitgedragen, maar in de samenleving overheerst een gevoel van ontevredenheid. Onderzoek naar en onderwijs over democratie kan niet los worden gezien van de manieren waarop burgers het ervaren.’
Meer lezen over dit onderzoek?
Lees gratis de Research-brochure van de faculteit Governance and Global Affairs. In deze publicatie vertellen twaalf wetenschappers over hun onderzoek.