Een zomer vol ruimtevaart
Deze zomer staan Leiden, Den Haag, Noordwijk en Delft in het teken van de ‘Sizzling Summer of Space’. Het internationale Space Studies Program vindt hier plaats, en daarom worden allerlei activiteiten over ruimtevaart georganiseerd. Van filmvertoning tot Science Café en van een tentoonstelling met satellieten tot de Leiden in Space-dag.
Tanja Masson-Zwaan is universitair docent en onderzoeker bij het Instituut voor Lucht- en Ruimterecht aan de Universiteit Leiden. Zij stond aan de wieg van de Sizzling Summer of Space die deze zomer plaatsvindt. ‘Vijf jaar geleden zijn we gestart om het Space Studies Program (SSP) naar Nederland te halen.’ Deze zomerschool van de International Space University (ISU) wordt jaarlijks georganiseerd voor young professionals, promovendi en masterstudenten die zich bezig houden met ruimtevaart. ‘En nu het deze zomer in Nederland plaats gaat vinden, grijpen we de gelegenheid aan om ruimtevaart ook bij het brede publiek onder de aandacht te brengen.’
Integraal onderdeel van ruimtevaart
Masson-Zwaan speelt ook als docent een grote rol in het Space Studies Program dit jaar, samen met haar collega’s Dimitra Stefoudi en Neta Palkovitz : ze geven verschillende colleges, organiseren department activities en verzorgen inleidingen tijdens teamprojecten rond het thema beleid en recht in de ruimtevaart. ‘Het recht is een integraal onderdeel van elk ruimteproject, maar dat besef is nog niet zo vanzelfsprekend. Mijn doel in de zomerschool is dan ook om dit onderwerp meer onder de aandacht te brengen.’ Uiteraard zijn ook de Leidse astronomen betrokken bij het programma, zij verzorgen verschillende activiteiten. Verder doet een mooi aantal Leidse alumni, studenten en onderzoekers mee als deelnemer.
Meteorieten en de maanrover
Tot en met augustus zindert de zomer van evenementen over ruimtevaart. Sommige zijn voor zowel de deelnemers aan de zomerschool als voor andere geïnteresseerden, andere zijn meer gericht op het grote publiek. Zo is op 19 augustus de Leiden in Space-dag, met activiteiten in de Oude Sterrewacht, Museum Boerhaave en de Leidse Instrumentenmakersschool. Masson-Zwaan: ‘Dit is een leuke dag voor kinderen: maanstenen bewonderen in Boerhaave, een meteorietententoonstelling en zelfs een demonstratie van een maanrover – een voertuig dat onderzoek gaat doen op de maan.’ En op 4 juli geeft de Amerikaanse ruimtevaartprofessor John Logsdon een openbare lezing tijdens de zomerschool, over ruimtevaart onder Kennedy en Nixon en de race om een mens op de maan te krijgen.
Science Café over space
Op 5 juli spreekt Masson-Zwaan zelf bij het Science Café Den Haag, uiteraard met als thema Space. ‘Heel veel mensen realiseren zich überhaupt niet dat ruimterecht bestaat. Maar al sinds de eerste Sputnik-missie in 1957 werkt de VN aan het waarborgen van een vreedzaam gebruik van de ruimte,’ legt Masson-Zwaan uit. Bij het Science Café gaat ze in op een aantal actuele thema’s in het ruimterecht. ‘De ruimte raakt steeds voller met afval, ruimtepuin zoals we dat noemen. Een versleten satelliet, een kapot onderdeel van een ruimtestation: dat wordt nu gewoon losgelaten in de ruimte. Maar als dat stuk afval nu botst tegen jouw satelliet, wie is er dan verantwoordelijk voor de schade?’
Recht in de ruimte
Ook duikt ze in een onderwerp dat binnen haar eigen vakgebied nu een hot topic is: mijnbouw in de ruimte. Masson-Zwaan: ‘Het is verboden je een hemellichaam toe te eigenen. Maar hoe zit het met grondstoffen die je kunt winnen op zo’n hemellichaam?’ Er zijn nu al bedrijven die werken aan manieren om bijvoorbeeld platina te delven op een planeet. Zij willen weten waar ze aan toe zijn, of hun investeringen niet voor niets zijn. ‘Dat zijn ingewikkelde en actuele juridische kwesties. Ons Leidse Instituut speelt een actieve rol in het aanzwengelen van deze discussie en met ons werk proberen we bij te dragen aan het beantwoorden van deze vragen.’
Ruimtevaart dichtbij
Masson-Zwaan hoopt dat veel mensen de activiteiten deze zomer bezoeken. ‘Ruimtevaart spreekt altijd tot de verbeelding, maar is ook ontzettend belangrijk. Als je op je smartphone kijkt, of je bent aan het navigeren: allemaal zaken waar de ruimtevaart een rol bij heeft gespeeld of nog altijd doet. Dit is een uitgelezen kans om in de regio de ruimtevaart van heel dichtbij mee te maken.’
Van april tot en met augustus vindt de Sizzling Summer of Space plaats in Leiden, Den Haag, Noordwijk en Delft. Een overzicht van alle activiteiten is te vinden op de website www.sizzlingsummerofspace.nl. Meer informatie en aanmelden voor het Science Café over space met o.a. Tanja Masson-Zwaan op 5 juli kan via de site van het Science Café Den Haag: sciencecafedenhaag.nl.