Specialistische planten mogelijk minder kwetsbaar dan gedacht
Planten die door minder diersoorten worden bestoven, zijn mogelijk minder kwetsbaar voor verandering dan gedacht. Dat ontdekte Saskia Klumpers in de Rocky Mountains in Colorado. Promotie op 15 december.
Stel, je hebt een plant die zijn zoete nectar goed verstopt in een diepe kelk. Alleen enkele vlinders en hommels met lange tongen kunnen het overheerlijke goedje bereiken. Maakt dat de plant niet extreem kwetsbaar voor plotselinge veranderingen? Er hoeven immers maar enkele diersoorten uit te sterven of te vertrekken, en de plant is zijn bestuivers kwijt.
Niet kansloos
Toch zijn dit soort specialistische planten lang niet zo kansloos als je in eerste instantie zou denken. Dat blijkt uit onderzoek van bioloog Saskia Klumpers. Zij deed voor haar dissertatie onderzoek in de Rocky Mountains, de befaamde Noord-Amerikaanse bergketen. Daar bracht ze de interactienetwerken van planten en hun bestuivers in kaart. Welke bijen, hommels, vlinders, vliegen, kevers en kolibri’s bezoeken welke planten? En waarom?
Uit haar onderzoek bleek onder meer dat bloemen met een diepere nectarbuis inderdaad specialistischer zijn: zij worden door minder verschillende insectensoorten bestoven. Maar dat betekent niet dat ze kwetsbaarder zijn dan planten met ondiepere bloemen. De bestuivers van de planten met diepere bloemen fluctueren lokaal jaarlijks namelijk minder dan andere insectensoorten. Al zijn er slechts enkele soorten die de plant kunnen bestuiven, ze zijn dus wel constanter aanwezig.
Andere kenmerken
Klumpers keek in de Rocky Mountains specifiek naar bloemen van de composietenfamilie (Asteraceae), waartoe ook ‘onze’ zonnebloemen en madeliefjes behoren. Ze zag dat niet alleen de hoeveelheid bloemen in een gebied (de bloemdichtheid) het aantal soorten bestuivers bepaalde, maar ook uiterlijke kenmerken van de plant zoals de diepte van de nectarbuis, de grootte van de bloem en de hoeveel nectar die bloemen produceren en de foerageerefficiëntie van de bestuivers. Het is dus te eenvoudig om te stellen dan een zeldzame plant kwetsbaarder is voor veranderingen in het ecosysteem.
De resultaten zijn volgens Klumpers van belang bij natuurbehoud of –herstel. Klumpers: ‘Juist nu het aantal bijen terugloopt, is het verstandig om goed na te denken welke bloemen of planten je bijvoorbeeld inzaait op braakliggende akkerranden. Daarbij zijn dus niet alleen de aantallen bloemen van belang, maar ook de diversiteit in morfologie en nectarproductie.