Universiteit Leiden

nl en

Vice-rector Hester Bijl: ‘Meer onderwijs op maat’

Ruim honderd dagen is ze in functie. Ze is enthousiast over wat ze tegenkomt op de universiteit, bruist van de energie en heeft veel plannen met het onderwijs. Een vraaggesprek met de ‘nieuwe’ vice-rector magnificus van de Universiteit Leiden, Hester Bijl.

Hester Bijl komt net aanlopen uit een overleg buiten de deur. En na ons gesprek haast ze zich weer naar een volgende afspraak. Ze heeft naar eigen zeggen een ‘prachtig’ inwerkprogramma voor zichzelf laten samenstellen, waarbij ze alle 29 onderzoeksinstituten bezoekt en colleges bijwoont. ‘Ik wil voeling krijgen met de praktijk: wat gebeurt daar en wat drijft mensen.’ Ze heeft bijvoorbeeld een bypassoperatie bijgewoond op het LUMC: ‘Zo indrukwekkend.’  Maar het werk – Hester Bijl is als vicerector in het college verantwoordelijk voor de portefeuille onderwijs – gaat intussen ook gewoon door. Aan plannen geen gebrek. Eerst vertelt ze wat haar opvalt in Leiden, na 17 jaar te hebben gewerkt op de TU Delft als onder meer hoogleraar en decaan.

‘Leiden is een ontzettend leuke universiteit met een breed scala aan opleidingen en onderzoek. Ik zie veel enthousiasme, van studenten en medewerkers. Wat me opvalt is dat studenten hier volwaardig meepraten, bijvoorbeeld als assessor in het faculteitsbestuur. En ook in het Leids Universitair Studentenplatform – LUS – natuurlijk, en in de Plaatselijke Kamer van Verenigingen. Studenten hebben ook echt duidelijke opvattingen en zetten zelf aandachtspunten op de agenda zoals duurzaamheid en inclusiviteit. Ik vind dat mooi om te zien.’

Het Bio Science Park vind ik prachtig, enorm innovatief en indrukwekkend. Wat me ook opvalt: de bedrijfsvoering is hier strak geregeld. Er gebeuren ook veel mooie, vernieuwende dingen, denk aan SPOCs, small private online courses, en blended learning: de mix tussen online en offline onderwijs. Het enthousiasme van iedereen valt echt op, bijvoorbeeld in de Leiden University Teachers Academy. En, o ja, de stad is ook mooi en gezellig. Dat geldt óók voor Den Haag waar veel moois gebeurt op dit moment.’

Drie doelen

Hester Bijl ziet voor zichzelf de komende tijd drie opdrachten: (1) aan de slag met de nieuwe onderwijsvisie; (2) het aanbod van onderwijsprogramma’s op de universiteit beter op elkaar afstemmen en verder versterken; en (3) de logistieke processen rondom het onderwijs op de universiteit toekomstbestendig maken en het learning management-systeem vernieuwen.

Ideeën ophalen

Over de nieuwe onderwijsvisie wil ze nog niet veel inhoudelijks kwijt. ‘We hebben acht ambities geformuleerd waarin duidelijk wordt in welke richting we denken voor het onderwijs de komende jaren. Een universiteitsbrede denktank heeft input geleverd. Om te beginnen zullen we over de onderwijsvisie communiceren. Daarbij wil ik zelf met medewerkers en studenten in gesprek. Herkennen zij zich in de ambities? Wat gebeurt er al? Waar zien zij mogelijkheden? En waar zien ze obstakels? Dit voorjaar ga ik langs de faculteiten. En na de zomer wil ik groepjes samenstellen dwars door de faculteiten heen. Een onderwijsvisie is meer dan een stukje papier: het moeten concrete werkplannen worden die aansluiten bij de gangbare onderwijspraktijk, en waar docenten zelf ook achter staan. Met die input, en die van de faculteitsbesturen, het Onderwijsberaad (OWB) en het Ambtelijk Onderwijsberaad (AOWB) wil ik graag een smart plan formuleren waarmee we ons onderwijs toekomstbestendig maken.’

Eigen leerpad kiezen

Een van de ambities waar ze wel iets over wil zeggen en waar ze ook snel mee aan de slag wil, is het totale onderwijsprogramma toegankelijker en flexibeler maken. Zodat studenten, makkelijker dan nu, hun eigen leerpaden kunnen kiezen. ‘Ik hoorde laatst van een wiskundestudent dat zij geen bijvak psychologie kon volgen, dat had iets met logistiek te maken, met lestijden en met inroostering. Heel zonde natuurlijk. Daar wil ik heel graag iets aan doen. We hebben een prachtig aanbod van bachelor- en masteropleidingen, pre-masters, minoren, maar het moeten minder losstaande paden zijn dan nu het geval is. Er moeten minder hekjes omheen staan, het moet meer onderwijs op maat zijn. Studenten moeten straks makkelijker zelf delen van hun programma’s kunnen samenstellen, zonder dat ze logistieke obstakels tegenkomen. En we moeten opleidingen beter met elkaar verbinden, bijvoorbeeld de brede bacheloropleidingen die we nu hebben en die heel aantrekkelijk zijn voor internationale studenten met onze eigen masteropleidingen. Misschien door slimmer gebruik van minoren en door goed gebruik te maken van de mogelijkheden van online onderwijs om tekortkomingen te identificeren en te repareren. We hoeven niet te veel nieuwe opleidingen te starten, maar de huidige –waar nodig –versterken en de aansluitingen verbeteren.’

Onderwijsdag en communicatie

Hester Bijl vindt vernieuwing belangrijk, benadrukt ze, maar het moet geen doel op zich zijn. ‘Er is al zoveel gaande op de universiteit. Laten we die plannen met elkaar verbinden en deze vooral ook uitvoeren. Je kunt prachtige proeftuinen maken, maar vervolgens moet je wel iets met de successen daaruit doen. Ik ben aan het nadenken over de vraag waar we dat kunnen beleggen. Natuurlijk is daarbij ook de communicatie heel belangrijk. Zo zou ik bijvoorbeeld een grote onderwijsdag of- markt willen organiseren waar de best practises ook anderen tot voorbeeld kunnen dienen. Het gaat erom dat je van elkaar kunt leren en elkaar kunt inspireren. Van experiment naar inbedding dus.’

Logistieke bottlenecks

Als derde opdracht ziet de vicerector het oppakken en oplossen van de ‘logistieke bottlenecks’ in het onderwijs. ‘Ik bemoei me niet met de diverse inhoud van onderwijsvormen en -programma’s, maar ik vind wel dat de student centraal moet staan in plaats van de docenten of het proces. Daarom wil ik die processen en systemen harmoniseren, toekomstbestendig maken. Het gaat dan bijvoorbeeld om processen als cijferregistratie en diplomering en om systemen in de modulaire digitale leeromgeving als Blackboard en Usis en, in de toekomst, learning analytics.’ Om mee te gaan met onze tijd en studenten goed te ondersteunen, zullen we de basis goed op orde moeten hebben. Nú is het moment omdat we het learningmanagement-systeem Blackboard moeten vervangen. Dat lijkt haar een taaie klus, maar ze gaat er niet voor uit de weg. ‘ We gaan het gewoon doen. Ik zit hier niet om de populariteitsprijs te winnen, maar om de universiteit verder te brengen.’

Inclusief zijn

Belangrijk vindt Bijl ook het dossier ‘diversiteit’, al spreekt ze liever van inclusiviteit. ‘Aan diversiteit kun je zelf niet zo heel veel doen, maar aan ‘inclusief zijn’ wel. We kunnen er met elkaar voor zorgen dat we een universiteit zijn met kansen voor iedereen. En mogelijkheden om eruit te halen wat erin zit, no matter wie je bent en wat je achtergrond is. We willen een studentenpopulatie die een afspiegeling is van de samenleving: denk aan gender, afkomst, cultuur/religie en ook aan vluchtelingen.’

Het gesprek is klaar, stipt op de afgesproken tijd – ze moet weer snel verder. De komende tijd gaan we nog veel van Hester Bijl horen. ‘Ik heb er veel zin in. Ik houd ervan om transparant te zijn, en ik zeg ook graag open en vrij direct wat ik van dingen vind. Ja, dat is meer op zijn Delfts dan op zijn Leids – haha. Maar ik denk wel dat dat went.’

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.