Het verschil tussen vaderen en moederen
Moeders zijn gemiddeld beter in staat om hun gedrag af te stemmen op de behoeften van hun kinderen dan vaders. Dit is een van de bevindingen van Liesbeth Hallers-Haalboom in haar promotieonderzoek naar de opvoedpraktijk in gezinnen met twee kinderen.
Geslacht doet er toe
De verschillen in de manier waarop vaders en moeders hun kinderen opvoeden kunnen wellicht verklaard worden vanuit het idee dat sekseverschillen in gedrag het resultaat zijn van de taakverdeling tussen mannen en vrouwen in de samenleving. De meeste moeders dragen nog steeds de primaire zorg voor de kinderen. Het onderzoek van Haalboom-Hallers laat zien dat het geslacht van de ouder een belangrijke rol speelt in de opvoeding van kinderen.
De resultaten van de studies uit mijn proefschrift laten zien dat moeders tijdens een spelsituatie beter in staat zijn om hun gedrag af te stemmen op de behoeften van hun jonge kinderen dan vaders. Tijdens het spelen keken moeders beter naar de signalen van hun kinderen en onderbraken zij het spel van hun kind minder vaak dan vaders. Dit was het geval in 3 onderzoeksjaren waarin de jongste kinderen 1-3 jaar oud waren en de oudste kinderen 3-5 jaar.
Taakverdeling tussen mannen en vrouwen
De verschillen in de manier waarop vaders en moeders hun kinderen opvoeden kan voor een deel worden verklaard door de taakverdeling tussen mannen en vrouwen in de samenleving. In de meeste Nederlandse gezinnen is nog steeds een duidelijk verschil in zorgtaken te zien tussen mannen en vrouwen: Nederlandse moeders zijn over het algemeen meer betrokken bij de opvoeding van hun kinderen dan vaders.
Hoewel vaders in de afgelopen decennia meer tijd zijn gaan besteden aan de verzorging van hun kinderen, besteden moeders gemiddeld 2 tot 3 keer zoveel tijd aan de verzorging van hun kinderen dan vaders (SCP, 2011). Dit laat zien dat de meeste moeders tegenwoordig nog steeds de primaire zorg voor kinderen dragen. Hierdoor hebben moeders meer gelegenheid om vertrouwd te raken met de signalen van hun kinderen, en om hun reacties hierop af te stemmen, dan vaders.
Biologische factoren
Naast de taakverdeling tussen mannen en vrouwen, kunnen biologische factoren een rol spelen in verschillen in opvoedgedrag tussen vaders en moeders. Uit ons onderzoek blijkt namelijk dat variatie in testosteronniveaus over de dag heen invloed heeft op het opvoedgedrag van ouders en dat deze relatie verschillend is voor vaders en moeders.
De uitkomsten laten bijvoorbeeld zien dat een grotere daling van testosteron over de dag heen vaders helpt om hun gedrag beter af te stemmen op de behoeften van hun kinderen. Dit suggereert dat het voor vaders belangrijk is om een flexibel testosteronsysteem te hebben. Voor moeders lijkt het daarentegen echter minder relevant om te beschikken over een flexibel testosteronsysteem, aangezien hun testosteronniveaus al substantieel lager zijn dan die van vaders.
Wetenschapsestafette 4x400: 4 wetenschappers in 400 woorden
Antropologen, pedagogen, politicologen en psychologen bestuderen mens en maatschappij vanuit hun eigen invalshoek. In de wetenschapsestafette laten we steeds een van deze disciplines van start gaan met een stelling, te onderbouwen in ongeveer 400 woorden. Daarna wordt het stokje doorgegeven aan de overige sociale wetenschappers. Lees alle afleveringen in deze serie 'Wetenschapsestafette 4x400'.
- Politicoloog Karin Koole: Terug naar 1957?
- Psycholoog Jiska Peper: Testosteron heeft ook bij vrouwen effect op hersenen en gedrag
- Antropoloog Jasmijn Rana: Van gelijkheid is nog lang geen sprake