Promotie
Mechanisms and consequences of horizontal gene transfer in cell wall- deficient cells of Kitasatospora viridifaciens
- R. Kapteijn
- Datum
- woensdag 31 januari 2024
- Tijd
- Locatie
-
Academiegebouw
Rapenburg 73
2311 GJ Leiden
Promotor(en)
- Prof.dr. D. Claessen
- Prof.dr. G.P. van Wezel
Samenvatting
Bacteriën worden tijdens hun leven frequent blootgesteld aan wisselende omgevingsfactoren.
Verreweg de meeste bacteriën bevatten daarom een celwand, een structuur die een soort beschermende barrière vormt. Echter zorgen bepaalde stresscondities ervoor dat bacteriën soms ook zonder dit beschermende laagje kunnen leven. Deze bijzondere morfologische verandering hebben wij onderzocht in de draadvormige bodembacterie Kitasatospora viridifaciens. Wij hebben ontdekt dat het gebrek van de celwand ertoe leidt dat deze bacterie DNA, zijn genetisch materiaal, kan uitwisselen via allerlei nieuwe manieren. Bijvoorbeeld via de vorming van interne blaasjes, of het fuseren van twee cellen. Onder deze stresscondities vinden er ook binnen de cel grote genetische veranderingen plaats. Het uitwisselen en veranderen van DNA kan ervoor zorgen dat bacteriën nieuwe eigenschappen krijgen, waardoor ze beter aangepast zijn aan hun omgeving. Een sterk maatschappelijk relevant gevolg hiervan is de uitwisseling van genetische informatie waarmee bacteriën resistent worden tegen antibiotica, middelen die wij als mens nodig hebben om infecties te behandelen. Een omgeving waar waarschijnlijk veel DNA-uitwisseling plaatsvindt zijn afvalwaterzuiveringsinstallaties. Hier worden bacteriën ingezet om ons afvalwater schoon genoeg te krijgen om het weer in de natuur te laten stromen. Wij hebben ontdekt dat er in deze installaties bacteriën voorkomen die, onder labcondities, hun celwand kunnen verliezen. In afvalwater zou zo’n vormverandering mogelijk veroorzaakt kunnen worden door bacteriële virussen (bacteriofagen) of antibioticaresten. Hoewel het nog onbekend is of celwandloze bacteriën daadwerkelijk een rol spelen bij de uitwisseling van DNA in de natuur en de verspreiding van antibioticaresistentie, heeft dit onderzoek tot nieuwe, fundamentele inzichten geleid.
Proefschriften
Ongeveer een week na de promotie zijn proefschriften van Leidse promovendi digitaal beschikbaar via het Leids Repositorium. De proefschriften op deze site zijn vrij toegankelijk. Alleen in sommige gevallen rust er een tijdelijk embargo op een proefschrift en wordt het proefschrift pas later volledig beschikbaar gesteld.
Persvragen (alleen journalisten)
071 - 527 1521
nieuws@leidenuniv.nl
Algemene informatie
Bureau Pedel
pedel@bb.leidenuniv.nl
071 527 7211