Alumni-activiteit | Lezing
Merlijnlezing: Dronken Engelsen, arrogante Fransen, agressieve Duitsers
- Datum
- woensdag 20 september 2023
- Tijd
- Serie
- Leids Historisch Dispuut Merlijn
- Locatie
-
Lipsius
Cleveringaplaats 1
2311 BD Leiden - Zaal
- 1.48 en via livestream
Over de lezing
Op 20 september houdt dr. Claire Weeda de eerste Merlijnlezing van academisch jaar 2023-2024. De titel van haar lezing luidt: 'Dronken Engelsen, arrogante Fransen, agressieve Duitsers. Etnische stereotypen en environmental determinism in West-Europa, 950-1250'. De lezing is zowel op locatie als online te volgen.
Na aanmelding ontvangt u automatisch de link naar de livestream
Dronken Engelsen, arrogante Fransen, agressieve Duitsers. Etnische stereotypen en environmental determinism in West-Europa, 950-1250
Etnische stereotypen duiken in de twaalfde eeuw in Europa geregeld op, in poëzie, satire, kronieken, etnografische en politieke traktaten. Zulke stereotypen circuleerden al eerder in benedictijnse kloosters, waar monniken de afstamming van volken in religieuze en culturele zin interpreteerden. Rond 1100, als studenten in aanraking komen met de antieke Griekse en Arabische natuurfilosofie en geneeskunde, neemt het gebruik van stereotypen in het onderwijs echter een hoge vlucht. Dit komt omdat studenten in de opkomende Latijnse scholen van West-Europa wetenschappelijke ideeën voorgeschoteld krijgen over de vermeende eigenschappen van allerlei groepen. Geestelijken en hovelingen leren dat de omgeving en het klimaat de fysiologie en natuurlijke competenties van mensen en dieren bepalen, naast factoren zoals leeftijd, geslacht en training. Zulke ideeën, afkomstig van Hippocrates, Aristoteles, Galenus, Avicenna en vele anderen, noemen we environmental determinism. Het is een vroege vorm van scientific racism waarmee stereotypen wetenschappelijke zeggingskracht kregen.
Maar het bleef niet louter bij wetenschappelijke discussies. Zulke stereotypen waren ook relevant in de wereld van onderwijs, werk, en militaire verovering. Hoven en de kerk gebruikten de stereotypen als rechtvaardiging van de kolonisatie van gebieden zoals Ierland en de Baltische streek of in de kruistochten. Schoolmeesters, hofdichters, etnografen, en predikers zetten stereotypen in van Engelse intelligentie, Franse beschaving, Teutoonse gewelddadigheid, Ierse nomadisme, de vrouwelijkheid van moslims en Afrikaanse lafheid. Stereotypen rechtvaardigden claims op land, meester-dienaarverhoudingen, ongelijke rechten en beloningen voor arbeid, en troffen verschillende groepen: vrouwen, horigen, joden, migranten en slaafgemaakten. Mijn lezing bekijkt specifiek hoe etnische en raciale stereotypen van studenten en militaire rekruten die circuleerden vanaf het einde van de twaalfde eeuw, ingezet werden.
Aanmelden voor de lezing
Ik meld me graag aan