De uitdrukking ge wordt veelvuldig en veelzijdig gebruikt in het Mandarijn, vooral in de spreektaal. Momenteel is de taalkundige consensus dat ge een klassewoord is dat verwijst naar een ‘exemplaar’. Bijvoorbeeld: zhèi ge yèzi (glossen: ‘dit exemplaar blad’) zou ‘dit blad’ betekenen en zodoende verwijzen naar een enkelvoudig blad dicht bij de spreker. Zonder ge kan zhèi yèzi geïnterpreteerd worden als ‘dit blad’ of ‘deze bladeren’, naargelang de spreeksituatie. De betekenis van zhèi yèzi bevat kortom geen informatie over getal. Hieruit wordt veelal geconcludeerd dat ge een enkelvoudige betekenis heeft.

Een van de aanleidingen voor dit onderzoek is een gesproken dialoog waarin zhèi ge yèzi gebruikt wordt om te verwijzen naar meerdere bladeren. Van dit meervoudige gebruik van ge heb ik meerdere voorbeelden uit de spreektaal gevonden, maar het lijkt aan de aandacht ontsnapt te zijn in de taalkundige literatuur. Dit onderzoeksproject streeft ernaar om dit soort lacunes in ons begrip van de Mandarijnse spreektaal op te vullen om een beter beeld te krijgen van deze onderbelichte rollen en de verbanden met de beter beschreven functies van ge.

Een ander voorbeeld van zo’n lacune heeft te maken met het gebruik van ge met een onbepaald complement, dat in het Nederlands vertaald kan worden als ‘een, een zekere’, als in de zin Wǒ lái ge xiǎo de. ‘Ik neem een kleine.’. Er zijn echter genoeg voorbeelden te vinden waarin ge een referent introduceert die wel degelijk bekend is in de context. Zo heb ik een gesprek gevonden waarin een spreker zag dat iemand zijn hand had opengehaald en hem vervolgens maande: Nǐ xiān xí ge shǒu (glossen: ‘2 eerst wassen stuk hand’) ‘Was eerst je hand even.’. We zouden hier kunnen denken dat deze uitdrukking ‘Was eerst even een hand.’ betekent, maar omdat de spreker wist om wiens hand het ging, ligt deze status van onbepaaldheid niet voor de hand.

Ge wordt tevens gebruikt met werkwoordelijke uitdrukkingen: xiào ge bu tíng ‘alsmaar doorlachen’. In dit voorbeeld wordt xiào ‘lachen’ gevolgd door ge ‘exemplaar’, wat op zijn beurt gevolgd wordt door bu tíng ‘niet stoppen’. Momenteel worden dit soort uitdrukkingen beschreven als bijwoordelijk complement: ‘zo lachen dat je niet stopt’. Dit gebruik lijkt moeilijk te verenigen met de enkelvoudige en onbepaalde betekenis van ge die hierboven beschreven is. Toch wordt dezelfde vorm ge gebruikt. Zou het mogelijk zijn om voor deze zelfde vorm een en dezelfde betekenis te achterhalen?

Dit onderzoeksproject streeft ernaar om alledaagse gebruiksvoorbeelden te analyseren en voor het eerst de samenhang van de verschillende gebruiken van ge in kaart te brengen.

• talen, culturen en wereldbeeld

Delen op Facebook Delen via Bluesky Delen op LinkedIn Delen via WhatsApp Delen via Mastodon