Onderzoeksproject
Een documentatie van het Sanye (Dahalo), een ernstig bedreigde Koesjitische taal van Kenia
Dit project creëert een uitgebreide audiovisuele documentatie van de Sanye-taal, de sociolinguïstische situatie en de culturele praktijken van de Sanye (Dahalo)-gemeenschap aan de kust van Kenia.
- Looptijd
- 2025 - 2026
- Contact
- Ahmed Sosal Altayeb Mohammed Ali
- Financiering
- Endangered Languages Documentation Programme (ELDP), Small Grant
Sanye (ISO 639-3: dal; ook bekend als Dahalo) is een ernstig bedreigde Koesjitische taal die wordt gesproken door minder dan 400 mensen in kleine, verspreide gemeenschappen langs de Keniaanse kust in de provincies Lamu en Tana River. Ondanks zijn omstreden positie binnen het Koesjitisch (met een onzekere classificatie) en zijn belang voor vergelijkende studies, blijft Sanye ernstig ondergedocumenteerd. Er bestaat alleen een grammaticale schets (Tosco, 1991), een fonetische studie (Maddieson, et al., 1993), en enkele woordenlijsten. Er bestaat geen uitgebreid audiovisueel corpus van natuurlijke spraak, en de taal wordt bedreigd omdat de overdracht tussen generaties bijna is mislukt, met de jongste vloeiende sprekers nu begin twintig.
Dit project pakt deze kritieke documentatiekloof aan door middel van intensief veldwerk dat is uitgevoerd in augustus en september 2025 in zeven Sanye-dorpen. In nauwe samenwerking met gemeenschapscoördinatoren en met volledige geïnformeerde toestemming, hebben we 53 sessies opgenomen met 124 deelnemers, wat resulteerde in 20 uur video, 19,5 uur audio, 1 uur mondelinge annotaties, en 240 foto's. Sessietypes omvatten gesprekken over het dagelijks leven en levensonderhoud, verhalen, liederen, gedramatiseerde culturele uitvoeringen, etnografische discussies, en zeven uitgebreide sociolinguïstische interviews die taalvitaliteit, attitudes, transmissiepatronen en identiteitsonderhandelingen documenteren.
Een onderscheidend methodologisch kenmerk is de tweetalige aard van het corpus: veel opnames zijn aangevuld met vertalingen en toelichtingen van Sanye-sprekers zelf, met als doel de inhoud voor jongere, Swahili-dominante gemeenschapsleden toegankelijk te maken.
De 124 deelnemers vertegenwoordigen diverse leeftijdsgroepen (van ouderen geboren ca. 1935 tot jongeren geboren 2005–2007), taalvaardigheidsniveaus, en clanlidmaatschappen. De sociolinguïstische interviews brengen complexe houdingen aan het licht, zoals de sterke voorkeur voor de zelfbenoeming ‘Sanye’ boven het stigmatiserende exoniem ‘Dahalo’, maar ook een combinatie van trots en schaamte die is gevormd door decennia van marginalisatie.
Het corpus wordt gearchiveerd in het Endangered Languages Archive (ELAR) met uitgebreide metadata. De collectie dient meerdere doeleinden: taalkundige analyse, vergelijkend onderzoek naar de Koesjitische taalfamilie, sociolinguïstische inzichten op het gebied van taalverschuiving en identiteit, etnografische documentatie van gemarginaliseerde jager-verzamelaar gemeenschappen, en ten slotte als bron voor potentiële inspanningen tot taalrevitalisatie. Verschillende deelnemers uitten de hoop dat documentatie de creatie van geschreven materialen, onderwijsmiddelen en hernieuwde trots in Sanye-erfgoed zou kunnen inspireren.
Dit project draagt bij aan dringende wereldwijde inspanningen om bedreigde taalkundige diversiteit te documenteren voordat deze onherroepelijk verloren gaat. Daarbij worden zowel ethische normen in collaboratieve documentatie als de wensen en prioriteiten van de gemeenschap gerespecteerd.