Publicatie
Parallel developments in floral adaptations to obligate moth pollination mutualism in tribe Phyllantheae (Phyllanthaceae)
Dit paper bespreekt de co-evolutie van enkele soorten in de geslachtengroep Phyllantheae en motten van het geslacht Epicephala.
- Auteur
- Peter van Welzen, Esmée Winkel, Roderick Bouman
- Datum
- 02 mei 2023
- Links
- Artikel in PhytoKeys
Bij Phyllanthus en enkele verwante groepen vind je een heel bijzondere relatie met hun bestuivers. Dit zijn namelijk kleine motjes die de planten, maar ook zichzelf helpen. Bij deze planten vind je mannelijke en vrouwelijke bloemen, dus de bestuiving is meer werk en er is geen directe beloning zoals nectar voor de bezoekers. In plaats daarvan is een bijzonder systeem geëvolueerd waarbij de motjes de planten niet alleen bezoeken om de bestuiving te helpen. De motjes leggen ook hun eitjes in de ontwikkelende vruchten en de larven eten een deel van de zaden op. Zo is er profijt voor zowel plant en bestuiver. Dit bijzondere systeem lijkt veel op wat mensen kennen bij de vijg en de vijgwesp. Doordat de relatie tussen motje en plant erg soortspecifiek kan zijn, wordt gedacht dat dit heeft geleid tot een grote co-evolutie van beide groepen. Zo vind je op het eiland Nieuw-Caledonië meer dan 100 soorten van Dendrophyllanthus waar je ook dit systeem met motjes vindt.
Dit bijzondere systeem is meerdere keren onafhankelijk ontstaan in Phyllanthus en andere groepen. Daarom keken we in deze studie of deze groepen ook dezelfde trends lieten zien in de evolutie van de bloemen. Met prachtige tekeningen van Esmée Winkel laten we de diversiteit in de bloemen zien. De kenmerken werden vergeleken samen met hun plek op de stamboom die uit het PhD-werk van Roderick Bouman kwam. We vonden een aantal veranderingen die steeds terugkwamen. Bij vrouwelijke bloemen was de stempel kleiner geworden of soms gefuseerd in een klein buisje. Dit leek een aanpassing aan de tong van de motjes en hun legboor waarmee de eitjes worden geplaatst. Mannelijke bloemen hadden vaak de meeldraden gefuseerd en verticaal gericht voor makkelijk toegang. Zo ontdekken we steeds meer over de bijzondere relatie van planten en hun bestuivers.