Van transparantie naar interactie

Promovenda Van Eck: ‘Als componist onderzocht ik eerst op welke manier microfoons en luidsprekers muziekinstrumenten kunnen worden. Veel microfoons en luidsprekers moeten normaal gesproken ‘onhoorbaar’ blijven en dus transparant zijn. In mijn proefschrift kies ik vier invalshoeken. Drie ervan hebben te maken met die transparantie, te weten reproductie, ondersteuning en productie. De vierde invalshoek is ‘hoorbaar maken' van microfoons en luidsprekers, die daarbij zelf muziekinstrumenten worden. Die invalshoek noem ik interactie, aangezien microfoons en luidsprekers de muziek niet slechts weergegeven, maar op hun beurt muziek vormen en veranderen.’

Microfoons en luidsprekers ‘bespelen’

Van Eck: ‘Mijn promotieonderzoek manifesteert zich in 28 composities en een tekst. Daarbij was interactie het uitgangspunt voor mijn composities. Ik probeerde microfoons en luidsprekers te bespelen door interactie tussen beweging, het materiaal en de ruimte. In het geschreven deel van mijn proefschrift analyseer ik hoe andere musici en componisten die interactie gebruiken. En hoe interactie de relatie tussen musicus en muziekinstrument beïnvloedt. Dit proefschrift laat in theorie én praktijk zien wat de unieke kenmerken van componeren met microfoons en luidsprekers kunnen zijn.’

Rappers gebruiken instrumentale eigenschappen van microfoons

Microfoons en luidsprekers spelen een cruciale rol in de reproductie van geluid. Luidsprekers geven heel verschillende soorten geluid weer, zoals een vioolsonate, rockmuziek of gewoon het laatste nieuws. Halverwege de vorige eeuw bedenken componisten en musici een nieuwe rol voor microfoons en luidsprekers, namelijk die van muziekinstrument. In veel nieuwe stukken en uitvoeringen worden die muziekinstrumenten op ongebruikelijke manieren ingezet. Van Eck: ‘Wanneer rappers 'beatboxen' (drumgeluiden maken met de mond, red.), gebruiken ze ook de instrumentale eigenschappen van microfoons.’

(14 december 2013/ MvG)

• artistic research