Europees consortium gaat nieuwe technologie ontwikkelen voor toekomstige radiotelescopen
De Europese Commissie heeft 10 miljoen euro vrijgemaakt voor het RadioBlocks-consortium om nieuwe technologie te ontwikkelen voor toekomstige radiotelescopen. Het consortium wordt geleid door JIVE in Dwingeloo en bestaat uit radiosterrenwachten, bedrijven en universiteiten, waaronder de Universiteit Leiden.
Het consortium heeft de naam RadioBlocks, vanwege de bouwstenen die het wil ontwikkelen voor radiotelescopen. Vier bouwstenen staan daarbij centraal. Ze maken de telescopen sneller en gevoeliger, geven ze een bredere blik en laten de data gestroomlijnder verwerken.
Bouwsteen 1: sneller
De eerste bouwsteen betreft nieuwe correlatortechnologie. Deze technologie zorgt dat de gegevens van de radiotelescopen zo precies mogelijk worden samengevoegd. Nieuwe correlators voor radiotelescopen kunnen doordoor straks gebruikmaken van de nieuwste grafische kaarten.
Bouwsteen 2: gevoeliger
De tweede bouwsteen die het consortium wil verbeteren, zijn de RF- en IF-detectoren. RF staat voor Radio Frequency, IF voor Intermediate Frequency. Deze detectoren bevinden zich in alle schotelantennes verspreid over Europa en vangen signalen op uit het heelal. Betere detectoren zijn gevoeliger voor zwakkere signalen.
Bouwsteen 3: breder
De derde bouwsteen gaat over de zogeheten phased array receivers. Dat zijn, grof gezegd, de facetogen in grote radioschotels. De schotels zijn vaak tientalen jaren oud, maar met nieuwe facetogen kunnen ze een groter gebied aan de hemel observeren.
Bouwsteen 4: gestroomlijnder
De vierde en laatste bouwsteen behelst het zo soepel en slim mogelijk laten verlopen van de dataverwerking. De onderzoekers gaan hiervoor experimenteren met simulaties die de waarneemcondities precies nabootsen.
Het project krijgt financiering voor vier jaar van Horizon Europe. Het project bouwt voort op eerdere Europese financieringsrondes. Naast landen uit de Europese Unie doen ook Japan, Zuid-Korea, Zuid-Afrika en het Verenigd Koninkrijk mee. Betrokken vanuit Nederland zijn onder andere de universiteiten uit Groningen, Delft, Leiden en Nijmegen, de LOFAR-telescopen en het Event Horizon Telescope-project. De coördinatie is in handen van JIVE, een consortium dat in Dwingeloo gehuisvest is bij ASTRON en dat radiotelescopen koppelt in diverse Europese landen, zodat één grote telescoop ontstaat.
'Het is goed dat verschillende Nederlandse universiteiten, instituten en bedrijven deel uitmaken aan dit consortium', zegt Huib van Langevelde, werkzaam bij JIVE, bij de Universiteit Leiden en projectdirecteur van de Event Horizon Telescope. 'Het project sluit aan bij de Nederlandse ambities, bijvoorbeeld als het gaat om het maken van de beste beelden van zwarte gaten'.
Dit persbericht verscheen oorspronkelijk op de website van Astronomie.nl