Voedselrijk water is walhalla voor ziekteverspreidende mug
Eitjes van muggen die in voedselrijk water uitkomen, zorgen voor grotere muggen die ook verder kunnen uitvliegen. Dat is een eerste conclusie van onderzoek door het Netherlands Centre for One Health (NCOH), uitgevoerd door promovendus Sam Boerlijst.
Boerlijst (Centrum voor Milieuwetenschappen) bekijkt in een veldlab met vijvers vol muggen hoe ze zich onder verschillende omstandigheden ontwikkelen. 'In voedselrijk water leven onvoldoende natuurlijke vijanden die de muggen opeten. En als het water opwarmt dan groeien ze ook nog eens sneller', zegt Boerlijst.
Vectoren
Zijn onderzoek maakt deel uit van een groter programma dat kijkt naar de verspreiding van ziekten door vectoren. Vectoren zijn hier dieren die ziektes kunnen overbrengen. Onlangs werd het Westnijlvirus in Utrecht gevonden bij een grasmus en ook bij mensen rond Utrecht en in Arnhem. Muggen kunnen dit virus, maar ook andere virussen, overbrengen. In 1945-1955 bijvoorbeeld heerste er nog malaria in Nederland, ook een ziekte die wordt overgebracht door muggen. Boerlijst en anderen kijken of er vanwege globalisering, klimaatverandering maar ook in door mensenhanden veranderde landschappen meer kans is op overdacht van ziekten.
Samenwerking met Deltares
Boerlijst wordt bij zijn onderzoek begeleid door Eline Boelee, expert water en gezondheid bij onderzoeksinstituut Deltares. Boelee: 'We zijn partner van het NCOH in het One Health PACT onderzoeksprogramma dat dit type overdraagbare ziektes in Nederland bestudeerd. Het onderzoek van Boerlijst kijkt naar de ontwikkeling van muggen in en rondom water. Dat is belangrijke kennis voor ons instituut. Zeker gezien onze wereldwijde betrokkenheid bij water- en inrichtingsvraagstukken.'
Warmer water versus viezer water
Een hogere temperatuur van het water heeft wel invloed op de groeisnelheid, maar niet op de grootte en vliegkracht van stekende muggen. Een slechtere waterkwaliteit en het daarmee samenhangende gebrek aan natuurlijke vijanden zorgen daar nu juist wel voor: hoe viezer het water, hoe groter de muggen. De ecologen verbonden aan het programma onderzoeken dit nu ook buiten het veldlab, zodat straks gevalideerde gegevens kunnen worden gebruikt in een voorspellingsmodel. In One Health PACT werken ecologen, virologen en programmeurs dan ook nauw samen. 'Straks voorspelt ons model of bepaalde gebieden meer risico lopen op overdracht van ziektes door muggen. Dan kun je dat risico wellicht vermijden of beperken', aldus Boerlijst.
Het duurt nog wel even voordat het zover is. Het muggenmodel moet over vier tot vijf jaar klaar zijn. Boerlijst werkt nu aan een eerste publicatie over zijn onderzoek.
bron: Deltares