In lockdown tijdens veldwerk in het buitenland
Het zal je maar gebeuren: ben je aan het einde van je veldwerk in Peru en klaar om naar huis te gaan, worden alle vluchten gecanceld vanwege Covid-19. Het gebeurde masterstudent Visual Etnography Mark Lindenberg. Inmiddels is hij, vier maanden later dan gepland, terug in Nederland. Hoe kijkt hij terug op de afgelopen tijd? En hoe was de situatie in Peru? Wat voor invloed heeft de lockdown gehad op zijn afstudeerproject?
Op 16 maart, twee dagen voordat Mark’s vlucht van Lima naar Amsterdam zou vertrekken, ging Peru in lockdown. Als een van de eerste Zuid-Amerikaanse landen nam het land strenge maatregelen om de verspreiding van het virus in te dammen. Op dat moment zat Mark al 2,5 maand in Pucallpa, een middelgrote stad in het oosten van Peru in het Amazonegebied. “Alles ging dicht en binnenlands vervoer was niet meer mogelijk. Vervolgens werden ook bijna alle internationale vluchten gecanceld en wist ik niet meer wanneer ik weer naar huis kon gaan.”
In Pucallpa blijven
Mark besloot om in Pucallpa te blijven. “Er waren mensen die wel probeerden om naar Lima te komen, maar áls dat al lukte, was het nog niet zeker of en wanneer er weer een vliegtuig naar Nederland zou vertrekken.” Hij wilde voorkomen dat hij in Lima vast zou komen te zitten, waar hij waarschijnlijk in een klein kamertje binnen moest blijven zitten. Het virus ging sneller rond in het drukbevolkte Lima, dan in Pucallpa. Daar was het virus ook, maar verspreidde zich minder snel. Bovendien had Mark daar toegang had tot een tuin en kon hij makkelijker naar buiten. Mark: “Lima is een hele intense stad, die energie slurpt en waar het erg grauw en vervuild is. Ik ken daar niemand en zag het niet zitten om daar in mijn eentje in lockdown te gaan, zonder te weten wanneer ik naar Nederland kon.”
Te heet om te schrijven
Al voor de officiële lockdown gingen mensen in Pucallpa alleen nog maar over straat voor het hoognodige, gewoon afspreken gebeurde niet meer. Mark: “Ik had nog een aantal interviews gepland, maar die heb ik niet meer kunnen doen.” Uiteindelijk bleef Mark vier maanden langer in Peru. Colleges kon hij online volgen, dus daar heeft hij niks aan gemist. “De lessen waren om 14 uur Nederlandse tijd, dus ik zat om 7 uur ’s morgens in het hostel achter mijn laptop. Ik vond het heel fijn dat ik samen met mijn klasgenoten, al was het digitaal en op afstand, samen verder kon werken.” De eerste twee maanden lukte het hem nog redelijk om ook aan zijn thesis te schrijven, maar vanaf mei werd steeds heter. “Ik stond om 3 of 4 uur ’s ochtends op om te gaan schrijven, daarna werd het echt te heet. Maar dat is een intens ritme om vol te houden. Er was ook veel omgevingslawaai: keiharde cumbia die uit een generator schalt of wordt er een boom gekapt. Dat helpt niet om je te kunnen concentreren. En als mensen je hier achter je laptop of met een boek zien zitten, denken ze je ook dat je je verveelt en beginnen ze een praatje. Ik heb het een tijd geprobeerd, maar op den duur was mijn energie wel op.”
Geen verloren tijd
Mark kijkt met gemengde, maar overwegend positieve, gevoelens terug op de extra vier maanden in Peru. “Er zijn momenten geweest dat ik graag naar huis wilde, maar ik wist ook dat de situatie in Nederland niet goed was. Op sommige momenten was het juist wel prettig om alles daar te laten bezinken.” Uitzoomen lukte minder goed, omdat Mark nog middenin zijn onderzoeksgebied zat. Een voordeel was dat hij zijn film fysiek met zijn respondenten heeft kunnen kijken. “Het is voor mij geen verloren tijd geweest, ik kon nog steeds doorleren. Niet allen voor mijn thesis maar ook voor mijzelf en de toekomst. Ik denk vooral terug aan de inspirerende mensen die ik heb ontmoet. De mensen daar waren er voor me. Ondanks dat ik in een vreemd lands was, voelde ik me daar vooral thuis.”
Afstudeerfilm
Mark deed voor de master Visuele Ethnography onderzoek naar de communicatie tussen mens en plant. Medicinale planten kunnen mensen niet alleen fysiek genezen, maar ook psychisch. Daarnaast hebben deze 'teacher plants', waarvan in het Westen Ayuahasca waarschijnlijk het bekendste is, het vermogen om lessen over te brengen door middel van beelden of gevoelens die boven komen. Mark vertelt in zijn film het verhaal van een familie van een curanderos (helers) die Peruanen begeleidt tijdens hun spirituele reis. De kennis over de planten zit al vele generaties in hun systeem. De afstudeerfilm is inmiddels af en wordt op oktober met beperkt publiek vertoond in een bioscoop in Leiden. Hij hoopt zijn thesis voor november af te ronden en succesvol af te studeren.