Les in teambuilding: ‘Lef tonen loont’
Misverstanden, tijdsdruk, botsende persoonlijkheden: wie groepswerk heeft gedaan, weet dat dit niet altijd vlekkeloos gaat. Maar hoe zorg je ervoor dat een team wél optimaal presteert? ‘Juist in conflicten komen er dingen naar boven’, is een les uit een voormalig Olympische roeiploeg.
Het is half februari en de collegezaal in de Oude Sterrewacht is goed gevuld. Naast een handjevol docenten zijn het stuk voor stuk deelnemers van het Leiden Leadership Programme (LLP), het honoursprogramma voor masterstudenten uit Leiden, Delft en Rotterdam. Het programma besteedt aandacht aan onder meer het ontdekken van de eigen kwaliteiten. Deze avond is het vizier gericht op een ander aspect: groepsdynamiek.
Spelletjes en escape rooms
Het wordt stil en Nienke van Zijp bijt de spits af: ‘Mijn taak is om jullie te inspireren in het leveren van een topprestatie.’ Presteren, daar heeft Van Zijp namelijk wel kaas van gegeten. Ze was bondscoach van de Nederlandse roeidames en leidde hen tijdens de Olympische Spelen van Rio (2016) naar een gouden en zilveren plak. ‘Hoe kan het dat deze dames gewonnen hebben, en al die anderen niet?’, vraagt ze zich hardop af
Een van de oorzaken is wat Van Zijp ‘slim trainen’ noemt. Ze trekt een parallel met het studentenleven: ‘Als jij iedere dag vól aan het studeren bent, hou je dat niet lang vol.’ Wie slim traint, houdt volgens haar de juiste balans tussen in- en ontspanning: ‘Het is makkelijker om nieuwe dingen te leren als je plezier maakt.’ Zo hadden haar roeisters op zondag vrij, zodat ze leuke dingen konden doen. Ook liet ze hen samen spelletjes spelen en escape rooms oplossen: ‘Leuk, maar ook heel nuttig. In een andere setting zie je andere dingen.’
Actie geeft reactie: als er één beweegt, zal een ander moeten meebewegen
Olie op het vuur
Een groepsvormingsproces bestaat echter niet alleen maar uit plezier maken, weet ook Van Zijp. Ze vertelt hoe er na een kennismakingstijd onvermijdelijk een periode volgt waarin het allemaal wat minder wil vlotten. Maar deze ‘conflictfase’ biedt geen reden tot paniek, verzekert de ex-bondscoach: ‘Juist door die clashes komen er dingen naar boven.’ Conflicten moeten daarom de ruimte krijgen, of zelfs worden aangewakkerd: ‘Tegen mijn natuur in heb ik soms wel wat olie op het vuur gegooid.’
‘Alles dynamiek’
Na de pauze neemt Nadine Caminada-Ruiter het stokje over. Als doorgewinterd afdelingshoofd van de operatiekamer (OK) in het Spaarne Gasthuis, weet zij hoe complex groepsdynamiek kan zijn. Ze laat de studenten enkele bollen wol door de kamer gooien, waarbij iedere werper een stukje draad blijft vasthouden. Een chaotische wirwar is het resultaat: ‘Geroddel, informele leiders, competitie, ideaalbeelden, protocollen… alles brengt dynamiek’, somt ze op. ‘En actie geeft reactie: als er één beweegt, zal een ander moeten meebewegen.’
Gezellig groepje
De uitdaging is om alle koppen dezelfde kant op te krijgen. Bij haar OK-team bereikte Caminada-Ruiter dat onder andere door haar positieve instelling, vertellen twee van haar medewerkers die speciaal voor haar presentatie naar Leiden zijn gekomen: ‘Een gezellig groepje, daar wil iederéén bij horen.’ Toch was die positieve dynamiek niet het belangrijkste dat de afdelingsleidster meebracht: ‘Dat was aandacht. Voorheen was die er wel voor de patiënt, maar niet voor ons. Het is een hele verademing dat die er nu wel is.’
Jouw innerlijke vuurtje
Het duurde lang voor ze haar eigen weg insloeg, bekent Caminada-Ruiter: ‘Als laatkomertje in het gezin telde ik nooit echt mee. Ik had me ontwikkeld tot een kei in aanpassen.’ Op een dag besloot ze dat ze daar klaar mee was. ‘Ik dacht: ik ga het doen zoals ik het wil, of mensen nu met me meegaan of niet.’ Haar laatste les is dan ook dat lef tonen loont: ‘Je leert alleen als je uit je comfortzone stapt. Doe wat jouw innerlijke vuurtje laat branden, dan kom je al een heel eind.’
Tekst: Michiel Knoester
Fotografie: Lina de los Rios Torres
Mail de redactie