Overstap elektrische auto’s drukt zwaar op productie zeldzame metalen
De huidige productie van een aantal kritieke metalen is onvoldoende voor de grootschalige overstap naar elektrische auto’s. Dat stelt een rapport van milieuwetenschapper Benjamin Sprecher en organisaties Copper8 en Metabolic. Als oplossing pleiten ze onder meer voor elektrische deelauto’s, auto’s met een kleinere accu en betere recycling.
Klein land, (te) grote impact
Het Klimaatbeleid beoogt dat er in 2030 een kleine 2 miljoen elektrische auto’s in Nederland rijden, tegenover 171.000 op dit moment – een groei van meer dan 1000 procent in een krappe 11 jaar tijd. Maar volgens het rapport ‘Metaalvraag van Elektrisch Vervoer’ – dat kijkt naar de kritieke metalen die nodig zijn voor deze groei – zou het beter zijn om deze groei te begrenzen, zodat er in 2030 maximaal 1 miljoen elektrische auto’s in Nederland rijden. Hierbij gaan de auteurs uit van een eerlijke verdeling: elk land heeft naar rato van bevolking recht op een bepaald deel van de wereldwijde productie van belangrijke kritieke metalen zoals lithium en kobalt. Met de huidige plannen voor elektrische auto’s zou Nederland tot wel 4 procent van de globale jaarproductie nodig hebben, terwijl Nederland maar 0,2 procent van de wereldbevolking heeft – een ‘oneerlijke verdeling’ dus, stelt het rapport.
Minder, minder, minder
‘Laat ik voorop stellen dat we absoluut niet tegen de invoering van elektrische auto’s zijn,’ zegt Benjamin Sprecher, onderzoeker bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden. ‘De transitie naar elektrisch vervoer is juist belangrijk. Alleen moeten we er bewust van zijn dat dit beleid niet zonder consequenties is.’ Zo legt hij uit dat een grotere vraag naar kritieke metalen – die ook nodig zijn voor zonnepanelen en windmolens – funest kan zijn voor de natuur. ‘Een grotere vraag leidt onvermijdelijk tot de bouw van nieuwe mijnen. Om overlast voor de mens te voorkomen, zullen die op afgelegen plekken komen, wat ten koste gaat van nu al schaarse natuurgebieden. We moeten ons hiervan bewust zijn en zorgen voor duurzamere mijnbouw.’
Maar dat is niet genoeg, zegt Sprecher. ‘We consumeren ontzettend veel, zoveel dat we niet meer voldoende hebben aan één aarde. Ook bij elektrische auto’s is het belangrijk dat we kijken naar manieren om de hoeveelheid auto’s te verminderen. Denk daarbij aan deelauto’s en beter openbaar vervoer.’ Andere oplossingen, zoals nieuwe technologieën die minder afhankelijk zijn van kritieke metalen of het gebruik van kleinere accu’s, zijn een stuk minder effectief (zie figuur 2), maar makkelijker te implementeren. Tot slot beveelt het rapport de ontwikkeling aan van een sterkere Europese recycling-industrie voor kritieke metalen.
Impact als wetenschapper
Het rapport is een tweede samenwerking van Sprecher met Copper8 en Metabolic, twee consultancybedrijven die zich richten op duurzaamheid. In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) werkten ze vorig jaar al aan het rapport ‘Metaalvraag van de Nederlandse energietransitie’, dat zelfs The Wall Street Journal haalde. ‘Dit tweede rapport hebben we op eigen initiatief geschreven, in onze vrije tijd. Het is echt een speciale samenwerking. Er is veel behoefte aan dit soort input vanuit de wetenschap. Daarnaast is het als wetenschapper een mooie kans om bestaande kennis een stem te geven en nieuw onderzoek te doen met minder traditionele partners.’
Ook hopen de makers van het rapport op beter beleid, door begrip te kweken bij het publiek en bij beleidsmakers. En dat is al aardig gelukt: ‘Op het Springtij Forum op Terschelling hebben we ons rapport overhandigd aan Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven. Zij gaat het over een maand presenteren op de wereldwijde klimaatbijeenkomst Conference of Parties. Heel tof om te zien hoeveel impact zo’n rapport kan hebben.’
Over Benjamin Sprecher
Benjamin Sprecher staat als onderzoeker middenin de maatschappij. Naast het schrijven van rapporten doet hij praktijkgericht onderzoek voor de gemeenten Leiden en Den Haag. Maar dat is niet zo eenvoudig als het klinkt, vertelt hij in de universitaire podcast Enkeltje Wetenschap. Verder heeft hij een maandelijkse column in Leids universitair weekblad Mare.
Tekst: Bryce Benda