Energietransitie: niet blind staren op hernieuwbare synthetische brandstoffen
Ondanks de snelle vooruitgang in zonne- en windenergie blijft een volledig schone energievoorziening een enorme uitdaging. Sectoren als de zware industrie en de transportsector kunnen nog niet zonder koolstofhoudende brandstoffen. Willen we toch de klimaatdoelen behalen, dan moet ook in deze sectoren het energieverbruik CO2-neutraal zijn. Energiewetenschappers van de Universiteit Leiden en Utrecht pleiten in tijdschrift Joule voor een aanpak die de conventionele technologieën combineert met de ontwikkeling van nieuwe, synthetische brandstoffen.
Deze synthetische brandstoffen zijn gemaakt uit CO2 en dus in principe CO2-neutraal. Toch is het riskant om alleen op dit soort nieuwe technologieën in te zetten, betogen de energiewetenschappers Oscar Kraan (Universiteit Utrecht en Universiteit Leiden) en Gert Jan Kramer (Universiteit Utrecht) in samenwerking met leden van het Shell Scenarios Team. Maar ook de traditionele aanpak van het opvangen en opslaan van CO2 is niet onomstreden. 'Organisaties als Greenpeace zijn principeel tegen deze aanpak,' vertelt Kraan. 'Volgens dit soort organisaties is het een lapmiddel voor het gebruik van fossiele brandstoffen; het pakt het echte probleem niet aan. Verder heeft deze aanpak geen commerciële propositie. Het zal alleen gebeuren als de overheid het afdwingt, en het is onzeker of de overheid die stap zal nemen. Kraan en zijn collega's zien daarom liever een gecombineerde aanpak.
Techno-optimisten en een sterke overheid
‘In het discours rondom de energietransitie bestaan ruwweg twee kampen’, vertelt Kraan. ‘Aan de ene kant zijn er de “techno-optimisten”, die geloven dat de marktwerking voor de oplossing zal zorgen. Oftewel: de productie van synthetische brandstoffen zal op een gegeven moment vanzelf haalbaar worden dankzij een voortschrijdende techniek en een steeds kleiner wordend prijsverschil met bestaande fossiele brandstoffen. Aan de andere kant zie je het meer geaccepteerde beeld dat de energietransitie niet zonder een sterke overheid kan, die CO2-heffingen oplegt, een efficiënte toepassing van schone-energiesystemen faciliteert en zorgt voor bebossing en CO2-opslag. Dat soort maatregelen kun je namelijk niet aan de markt overlaten.’
CO2-neutrale brandstoffen
De productie van synthetische CO2-neutrale brandstoffen is afhankelijk van een aantal factoren die op papier eenvoudig lijken maar in de praktijk - en zeker voor grootschalig gebruik - nog lang niet uitontwikkeld zijn. ‘Allereerst moet je waterstof produceren. Vervolgens haal je CO2 uit de lucht en dat zet je dan weer om in koolmonoxide. Als je tenslotte zorgt dat je met dat laatste gas en met waterstof de juiste chemische verbinding maakt, heb je de gewenste brandstof. Maar daarvoor is wel een grote hoeveelheid zonne-energie nodig, anders is de milieuwinst tenietgedaan’. Kroon en zijn collega's berekenden dat een vat van deze brandstof zo'n 200 dollar zal kosten. Ter vergelijking: de prijs van een vat ruwe olie schommelde de afgelopen jaren tussen de 50 en 100 dollar. ‘Ongetwijfeld zal het procedé op den duur geoptimaliseerd worden, maar het wordt pas een succes wanneer we vooruitgang boeken bij alle stappen in het proces.’
Kraan en zijn collega’s pleiten er daarom voor om niet alleen in te zetten op synthetische, hernieuwbare brandstoffen. ‘Ga door op de bestaande weg van CO2-opslag, biomassa en waterstof en werk ondertussen aan rendabele synthetische brandstoffen. Mocht het nu zo zijn dat we vooruitgang boeken bij slechts enkele van de productiestappen daarvan, dan profiteren de nu gangbare schone technologieën daar sowieso van.’
Bron: Universiteit Utrecht: Energietransitie: niet blind staren op hernieuwbare synthetische brandstoffen
Oscar Kraan promoveerde in april 2019 bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden op zijn dissertatie 'On the Emergence of the Energy Transition.' Momenteel is hij werkzaam bij Deloitte als strategy consulant.