ALICE Leiden Computer Cluster
ALICE is het nieuwste rekenwonder van de Universiteit Leiden. Het rekencluster vormt een eerste stap in de ontwikkeling van infrastructuur voor reken- en data-intensief onderzoek die voor iedereen toegankelijk is binnen de Universiteit Leiden en het LUMC, zowel ervaren gebruikers van high-performance computing als niet-experts waaronder studenten.
ALICE in computing wonderland
In aanwezigheid van vicevoorzitter van het College van Bestuur Martijn Ridderbos en lid van de Raad van Bestuur Kim Smit van het LUMC werd op 3 juli de nieuwe supercomputer van de Universiteit Leiden gelanceerd.
"De Universiteit Leiden heeft de afgelopen maanden de eerste stappen gezet om de Leidse onderzoeker beter te ondersteunen met ICT-infrastructuur voor reken- en data-intensief onderzoek", zo opende Ridderbos de bijeenkomst in het LMUY. In hedendaags onderzoek gaat het in toenemende mate om het analyseren van grotere hoeveelheden data en het doorrekenen van grotere en nauwkeurigere modellen. Wetenschapsgebieden zoals astronomie, natuurkunde, scheikunde, farmacie en de medische sector kunnen al lang niet meer zonder rekenkracht. Maar ook in bijvoorbeeld geesteswetenschappen, sociale wetenschappen en archeologie worden reken- en data-intensieve methoden gemeengoed. Toegang voor de Leidse onderzoeker tot voldoende rekenkracht is derhalve uitermate belangrijk. "De Universiteit Leiden moet er daarom voor zorgen dat het de Leidse onderzoeker niet ontbreekt aan de noodzakelijke rekenfaciliteiten. Het gaat hierbij niet alleen om faciliteiten voor grootverbruikers, maar eigenlijk om voorzieningen voor al het rekenwerk wat niet meer op de laptop of desktop past, aldus Ridderbos.
Iets meer dan een half jaar geleden werd het startschot gegeven om een universiteitsbreed rekencluster te realiseren dat voor de zomer van 2019 gebruiksklaar moet zijn. In de afgelopen maanden zijn experts van de instituten, het ISSC en het LUMC druk bezig geweest om dit systeem te realiseren. De Universiteit Leiden en het LUMC gaven gezamenlijk invulling aan de implementatie van het systeem. Het systeem is in een korte tijdspanne verwezenlijkt en zal verder worden ontwikkeld in de tweede helft van 2019. Het systeem is in de huidige configuratie relatief klein en fungeert onder meer als leersysteem om te kijken hoe de gebruiker het best kan worden ondersteund en hoe het systeem op een duurzame manier kan worden ingebed in de universiteit en onderdeel kan worden gemaakt van nationale samenwerking. "Deze aspecten moeten eerst goed begrepen zijn voordat de universiteit over kan gaan tot grotere investeringen, naar verwachting ergens volgend jaar", aldus Ridderbos.
Ridderbos onthulde vervolgens de naam van het systeem: ALICE.
Hoogleraar numerieke sterdynamica Simon Portegies Zwart onderstreepte vervolgens het belang van voldoende rekenkracht voor de sterrenkunde. Op een computer kun je met de juiste software allerlei ruimteverschijnselen simuleren. Supercomputers helpen onderzoekers het heelal nog een stuk beter te begrijpen: naar mate de onderzoeker toegang heeft tot krachtigere computers, kunnen grotere, realistischere en spannendere scenario's worden nagebootst, waaronder het op elkaar laten botsen van sterrenstelsels en zwarte gaten.
Boudewijn Lelieveldt, hoogleraar Biomedical Imaging in het LUMC en hoofd lab Klinische en Experimentele Beeldverwerking van de afdeling Radiologie, presenteerde meerdere toepassingen van Kunstmatige Intelligentie in zijn vakgebied. Kunstmatige Intelligentie heeft in een paar jaar tijd een enorme vlucht genomen. "Je telt in mijn vakgebied als onderzoeker bijna niet meer mee als je niet met Kunstmatige Intelligentie bezig bent", aldus Lelieveldt. Daar waar Lelieveldt tot voor kort nog overtuigd was dat het merendeel van deze toepassingen op een desktop computer kon worden uitgevoerd, ziet hij nu ook in dat high performance computing een onmisbare component is geworden.
Erik Deul van de Sterrewacht gaf daarop een korte demonstratie van het gebruik van het systeem. De inauguratie werd voltooid in het LMUY datacenter waar Kim Smit en Martijn Ridderbos samen een lint doorknipten in het gangpad voor de supercomputer.
In de komende maanden zal gaandeweg meer bekendheid worden gegeven aan ALICE en zullen meer onderzoekers op het systeem worden toegelaten. Later dit jaar volgt een groter gebruikersevent waar onderzoekers laten zien wat de toegevoegde waarde is van ALICE is in hun onderzoek. De doelgroepen voor het systeem zijn zowel onderzoekers als studenten, en zowel ervaren en onervaren gebruikers van high performance computing. De niet-experts hebben training nodig om efficiënt gebruik te kunnen maken van het systeem. Studenten moeten opleidingen kunnen volgen over methoden voor reken- en data-intensief onderzoek. Op korte termijn zullen de eerste trainingen worden georganiseerd en wordt begonnen met workshops om interdisciplinaire samenwerking te bevorderen.