FameLab: stikzenuwachtig toch een goed verhaal vertellen
Beginnen met een heel korte stilte. Een rond verhaal vertellen. De jonge bèta-onderzoekers die 17 februari meededen aan de Leidse voorronde van FameLab kregen er complimenten voor van de jury. Je onderzoek presenteren in drie minuten, daar ging het om. De vier winnaars gaan door.
Zenuwen onder controle
Stikzenuwachtig waren de vijftien kandidaten. Maar ze hadden hun zenuwen goed onder controle. De onderwerpen waren zeer gevarieerd, van obesitas, het nut van wormen in het menselijk lichaam en zangvogels tot kosmisch licht, MRI in de psychiatrie en de invloed van taal op perceptie. Deze laatste twee onderwerpen werden gepresenteerd door onderzoekers van respectievelijk sociale wetenschappen en geesteswetenschappen want ook daar wordt – veelal neurologische - bètawetenschap bedreven.
FameLab
FameLab is een internationale presentatiecompetitie voor jonge bèta-onderzoekers tussen de 21 en 40 jaar: presenteer je onderzoek in drie minuten. Het gebruik van beeldmateriaal is taboe, voorwerpen (props) om het verhaal kracht bij te zetten mogen wel.
Dit jaar doen alleen de universiteiten van Leiden, Wageningen, Groningen en Nijmegen mee. Ze leveren elk vier lokale winnaars voor deelname aan een tweedaagse masterclass Science Communication. Aan het einde van deze masterclass vallen nog zes kandidaten af. De tien die overblijvn strijden tegen elkaar in de Nederlandse finale bij Museum Boerhaave. De landelijke winnaars treffen elkaar in Groot Brittanië. Gastheren daar zijn de organisatie Cheltenham Festivals die in 2005 het initiatief nam voor FameLab, en de British Council.
Commentaar = tip
De jury bestond uit de Jaap de Jong (hoogleraar Journalistiek en Nieuwe Media), Bas Haring (hoogleraar Publiek begrip van wetenschap) en vice-rector Simone Buitendijk. Na elke presentatie gaven ze commentaar. Afgezien van een enkele inhoudelijke vraag, behelsde dat commentaar vooral impliciete tips. Een seconde rust nemen voor je begint met spreken, spreken met veel melodie (intoneren, een ‘rond’ verhaal vertellen waarin begin en einde bij elkaar aansluiten, en: even heel snel spreken om snelheid uit te drukken is een mooie truuk. Maar eigenlijk waren het kanttekeningen want het niveau was hoog.
De winnaars
Van de deelnemers waren er tien vrouw en vijf man; ongeveer een kwart kwam uit het buitenland. De jury wees de volgende vier winnaars aan:
Margot Brouwer, promovenda bij sterrenkunde. Zij verbond haar studie naar de kosmos aan de vraag naar de zin van het leven. Op de vraag of ze speciaal voor de gelegenheid een sweater met sterren erop had aangetrokken zei ze: ‘Mijn kast ligt vol met kledingstukken met sterren erop.’ De jury prees haar bezieling.
Michelle Spiering, promovenda bij biologie. Vogels blijken ook onderscheid te maken in intonatie, terwijl we dachten dat dit een typisch menselijk eigenschap was. Het zegt iets over het ontstaan en de ontwikkeling van taal. Michelle vertelde een krachtig verhaal, vond de jury.
Marcia Brandenburg-Goddard, promovenda bij pedagogiek. Het onderzoek is baanbrekend. De onderzoekers, waaronder Marcia, kijken of het mogelijk is het brein van autisten te veranderen. Met behulp van (f)MRI-scans wordt eerst gekeken wat er precies in gebeurt in het autistisch brein. De jury werd enthousiast van het enthousiasme van Marcia.
Ryan Boogers, eveneens promovendus bij biologie. Sommige medicijnen lossen moeilijk op in water. Door er suiker bij te doen, gaat dat gemakkelijker. Planten maken zelf suikers aan om stoffen in op te lossen en te verspreiden. De jury loofde zijn gebruik van de metafoor ‘thee zetten op zijn Marokkaans: met véél suiker’.