Carol Gluck spreekt over herinnering Tweede Wereldoorlog in Azië
Historica Carol Gluck spreekt op 26 november over collectieve herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog, met name in Azië. Haar oratie is op de jaarlijkse gedenkdag van de protestrede die Rudolph Cleveringa in 1940 hield tegen het ontslag van Joodse collega-professoren.
Oorlog nog steeds bepalend
In de lezing, met als titel ‘Doing Justice to the Past: 70 Years After World War II,’ gaat Gluck in op de dominante rol die het verleden speelt. Hoewel het einde van de Tweede Wereldoorlog al bijna 70 jaar geleden is, is de oorlog nog steeds bepalend voor de huidige samenleving en de politiek. Dit geldt vooral voor landen in Oost-Azië en Oost-Europa, die na het einde van de Koude Oorlog in een nieuwe oorlog verzeild raakten. Zo is wat de Chinezen en Koreanen het 'Japanse geschiedenisprobleem’ noemen, met kwesties zoals de voormalige troostmeisjes, nog altijd een bron van conflicten.
Publiek geheugen veranderd
Tegelijkertijd is 70 jaar een lange periode. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog is er van alles veranderd in het publieke geheugen. Getuigenissen hebben de beeldvorming over het verleden gewijzigd. Het morele begrip van verantwoordelijkheid is anders geworden. Geïnspireerd door de daden en woorden van professor Cleveringa gaat Gluck in haar rede in op deze ideeën op het gebied van rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid.
Carol Gluck
Gluck (1941) is hoogleraar geschiedenis aan Columbia University en doet onderzoek naar het hedendaagse Japan en Oost-Azië, internationale relaties, geschiedschrijving en collectieve herinneringen in Azië en het Westen. Ze is onder andere auteur van ‘Thinking with the Past: Modern Japan and History’ (2013), ‘Words in Motion: Toward a Global Lexicon’ (2009) en ‘The End of Elsewhere: Writing Modernity Now’ (American Historical Review, 2011). Ze is een zeer gewaardeerd wetenschapper, binnen en buiten de Verenigde Staten. De historica en japanoloog is lid van de Council of the American Academy of Arts and Sciences en zit in diverse besturen waaronder die van de Japan Society en de Weatherhead Foundation. Ze was eerder gasthoogleraar aan de Universiteit van Tokyo, de Ca' Foscari Universiteit van Venetië en Harvard University.
Professor Rudolph Cleveringa
Professor Rudolph Cleveringa, decaan van de Faculteit Rechtsgeleerdheid, hield op 26 november 1940 zijn historische protestrede in het Academiegebouw tegen het ontslag van zijn Joodse collega Eduard Meijers, hoogleraar Privaatrecht. In opdracht van de Duitse bezetter waren alle ‘niet-Arische personen' uit hun functie ontheven. Cleveringa's toespraak vormde de aanzet tot een staking onder de studenten, waarna de nazi’s de Leidse universiteit sloten.
Over de Cleveringa-leerstoel
De Cleveringa-leerstoel is een wisselleerstoel van één jaar en de Cleveringa-hoogleraar houdt zich afwisselend bezig met de Tweede Wereldoorlog of met vraagstukken op het gebied van recht, vrijheid en verantwoordelijkheid. Eerdere Cleveringa-hoogleraren waren onder anderen de historici Michael Ignatieff, Timothy Snyder en Hans Blom, voedselwetenschapper Louise Fresco en Leids bijzonder hoogleraar Job Cohen, destijds burgemeester van Amsterdam.