Promotie
Good Health for All: An Ethnographic Study of Frontline Professionals in General and Mental Healthcare and Social Welfare
- F. van Heteren
- Datum
- dinsdag 2 december 2025
- Tijd
- Locatie
-
Academiegebouw
Rapenburg 73
2311 GJ Leiden
Promotor(en)
- Prof.dr. M. Bussemaker
- Prof.dr. S. M. Groeneveld
- dr. N. J. Raaphorst
Samenvatting
Veel Nederlanders hebben fysieke, psychische en sociale problemen tegelijk. Juist zij hebben hulp nodig van meerdere professionals uit verschillende organisaties. In de praktijk blijkt samenwerking vaak lastig – en daardoor komt de zorg voor de meest kwetsbaren in het gedrang. Dit proefschrift laat zien hoe uitvoerend professionals in het sociaal domein en de (geestelijke) gezondheidszorg werken met andere professionals én met cliënten, en welke mechanismen dit versterken of belemmeren.
Een belangrijk inzicht is dat samenwerken geen vanzelfsprekendheid is, zeker niet in zogeheten fluïde teams: teams met veel verschil en veranderlijkheid in de samenstelling van het team. Uit het onderzoek blijkt dat samenwerking daar vooral draait om kwetsbare, persoonlijke relaties en improvisatie. Professionals moeten steeds opnieuw geschikte partners vinden, omdat vaste structuren ontbreken. Hierdoor ontstaat spanning en raakt kostbare tijd verloren. De consequentie voor beleid is duidelijk: als het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA) betere samenwerking tussen het medische en sociale domein wil, dan moet het leren samenwerken in fluïde praktijksituaties een expliciet onderdeel worden van het akkoord. Zonder dagelijkse samenwerking in de praktijk van uitvoerend professionals blijft AZWA een papieren ambitie.
Verder laat het onderzoek zien dat ook de relatie tussen professionals en cliënten aandacht verdient. Uit 15 interviews met huisartsen wordt zichtbaar dat zij daadwerkelijk – vaak onbewust – andere keuzes maken op basis van sociaaleconomische status (SES). Het onderzoek toont niet alleen dát dit gebeurt, maar vooral hoe:
- via redeneringen over statusbehoud, waarbij artsen de stabiliteit en status van patiënten meewegen om te bepalen in hoeverre statusbehoud van belang is;
- via redeneringen over sociale afstand, waarbij herkenning tussen huisarts en patiënt fungeert als referentiepunt bij het willen helpen van de patiënt;
- via redeneringen over gezamenlijk zorgen, waarbij opleidingsniveau en het drukke leven van de patiënt worden gebruikt om te bepalen in hoeverre behandelplannen samen worden opgesteld.
Deze inzichten tonen dat zowel interprofessionele samenwerking als de manier waarop professionals cliënten inschatten cruciaal is voor toegankelijke, rechtvaardige zorg. Dat vraagt om een opleiding waarin toekomstige artsen zich voorbereiden op patiënten met complexe problemen, en daarbij ook leren op hun eigen gedrag te reflecteren.
Proefschriften
Ongeveer een week na de promotie zijn proefschriften van Leidse promovendi digitaal beschikbaar via het Leids Repositorium. De proefschriften op deze site zijn vrij toegankelijk. Alleen in sommige gevallen rust er een tijdelijk embargo op een proefschrift en wordt het proefschrift pas later volledig beschikbaar gesteld.
Persvragen (alleen journalisten)
Algemene informatie
Bureau Pedel
pedel@bb.leidenuniv.nl
071 527 7211