Promotie
Randomized controlled trials in Ear, Nose and Throat surgery and Neurosurgery
- J.J.C.M. van Munster
- Datum
- woensdag 4 juni 2025
- Tijd
- Locatie
-
Academiegebouw
Rapenburg 73
2311 GJ Leiden
Promotor(en)
- Prof.dr. P.P.G. van Benthem
- Prof.dr. W.C. Peul
- dr. W.B. van den Hout
Samenvatting
Stel je voor: twee kinderen met precies dezelfde klachten. De één wordt geopereerd aan zijn keelamandelen, de ander niet — simpelweg omdat ze in een ander ziekenhuis behandeld worden. Of neem twee volwassenen met een lage rughernia, een vervelende zenuwpijn in de rug: de één ligt binnen een paar weken op de operatietafel, de ander moet maanden wachten. Hoe kan het dat zulke belangrijke medische beslissingen zo kunnen verschillen, terwijl we in hetzelfde land wonen?
Deze verschillen — die we "praktijkvariatie" noemen — vormden het startpunt van dit proefschrift. Er werd onderzocht welke invloed goed wetenschappelijk onderzoek heeft op de Nederlandse zorg. Veranderen artsen hun manier van werken als er nieuw bewijs beschikbaar komt? En hoe snel gebeurt dat dan?
Twee veelvoorkomende operaties werden hiervoor geanalyseerd: het verwijderen van keel- en neusamandelen bij kinderen, en rugoperaties bij volwassenen met ischias (beenpijn) door een lage rughernia.
Deze operaties komen vaak voor, maar blijken lang niet altijd nodig. Toch was er tot voor kort veel onduidelijkheid over wanneer je wél of juist níet moet opereren. Dat leidde tot grote verschillen tussen ziekenhuizen en regio’s.
Gelukkig zijn er in Nederland grote, goed opgezette onderzoeken gedaan naar deze ingrepen. Maar wat gebeurt er nou met deze studieresultaten? Zijn de adviezen uit het onderzoek echt opgevolgd? Heeft het geleid tot minder (onnodige) operaties? En zijn er daardoor kosten bespaard of patiënten beter geholpen?
Het antwoord is: ja. Dankzij dit soort wetenschappelijk bewijs is het aantal amandeloperaties bij kinderen met milde klachten afgenomen. Ook bij rugoperaties is er een verandering zichtbaar: artsen opereren nu minder snel, en vaak pas na een periode van afwachten — tenzij er sprake is van ernstige klachten. Dit heeft geleid tot een afname van zorgkosten en maatschappelijke kosten. Ook de praktijkvariatie voor deze operaties is afgenomen.
Wat dit onderzoek bijzonder maakt, is dat er niet alleen naar de medische effecten gekeken is, maar ook naar de maatschappelijke impact: wat betekent dit voor de zorgkosten, voor de manier waarop we werken in ziekenhuizen, en voor hoe richtlijnen tot stand komen? Goed onderzoek hoeft niet in de la hoeft te verdwijnen, maar kan daadwerkelijk iets veranderen aan hoe we zorg verlenen.
Kortom: dit proefschrift gaat niet alleen over operaties, maar over betere keuzes maken in de zorg. Over hoe we met wetenschap écht verschil kunnen maken — voor patiënten, voor artsen, én voor de samenleving als geheel.
Proefschriften
Ongeveer een week na de promotie zijn proefschriften van Leidse promovendi digitaal beschikbaar via het Leids Repositorium. De proefschriften op deze site zijn vrij toegankelijk. Alleen in sommige gevallen rust er een tijdelijk embargo op een proefschrift en wordt het proefschrift pas later volledig beschikbaar gesteld.
Persvragen (alleen journalisten)
Algemene informatie
Bureau Pedel
pedel@bb.leidenuniv.nl
071 527 7211