Desondanks zou het mooier zijn als we het ontstaan van kanker zouden kunnen voorkomen. Preventie van kanker (of van ziekte in het algemeen) komt in verschillende vormen. Het doel van primaire preventie is te zorgen dat mensen gezond blijven door hun gezondheid te bevorderen en te beschermen. Secundaire preventie is het opsporen van ziekten in een zo vroeg mogelijk stadium, zodat deze eerder kan worden behandeld en daarmee een hogere kans op genezing of verbeterde overleving biedt. Primaire preventie van kanker is lastig, omdat we niet van tevoren weten waar een tumor zich in het lichaam zal ontwikkelen, en we moeten terugvallen op algemene maatregelen zoals het aanhouden van een gezonde leefstijl (niet roken, geen alcohol, veel bewegen). Secundaire preventie kan in dat opzicht gerichter plaatsvinden.

Voor erfelijke vormen van kanker zijn al deze aspecten relevant. Erfelijke vormen van kanker zijn vaak anders dan hun niet-erfelijke tegenhanger en er zijn al veel voorbeelden waarbij dat heeft geleid tot specifieke en effectievere behandelmogelijkheden. Daarnaast spelen beide vormen van preventie een grote rol, zowel voor de patiënt zelf (namelijk voorkomen dat kanker zich opnieuw ontwikkelt), als voor gezonde familieleden.

In deze cursus zullen we verschillende erfelijke varianten van veel voorkomende vormen van kanker bespreken (borst- en darmkanker, huidmelanoom), hoe vaak ze voorkomen, en wat de erfelijke aanleg betekent voor hun behandeling; wat genetisch risico betekent voor verwanten van deze patiënten en hoe zij het ontstaan van kanker kunnen voorkomen. Tenslotte blikken we vooruit naar de ontwikkelingen rond DNA technologie en het integreren van risicofactoren in statistische rekenmodellen, en een wereld waarin preventie van kanker steeds meer persoonlijk op maat gesneden kan worden, niet alleen voor families met een erfelijke vorm van kanker maar ook voor de gehele bevolking.

Programma van de colleges

1. Inleiding erfelijke tumoren – Peter Devilee (19 april)
   1. Algemene inleiding genetica & overervingspatronen
   2. Algemene inleiding erfelijkheid van kanker
2. Erfelijk borstkanker (26 april)
   1. Klinische praktijk & casuïstiek – Christi van Asperen
   2. Preventieve & reconstructieve chirurgie bij gendragers – Rob Tollenaar
3. Pathologie van erfelijke tumoren (3 mei)
   1. Is de pathologie van erfelijke tumoren anders? – Stijn Crobach
   2. Klinische praktijk huidkanker & melanoom – Thomas Potjer
4. Erfelijk darmkanker (10 mei)
   1. Klinische praktijk Lynch syndroom – Maartje Nielsen
   2. Epidemiologie & Bevolkingsonderzoek – Alexandra Langers
5. Erfelijk melanoom & Psychologie (17 mei)
   1. De patholoog & behandeling van erfelijke tumoren – Jelle Wesseling
   2. De psychologische impact van een gen-diagnose – Eveline Bleiker
6. DNA Diagnostiek (24 mei)
   1. Ontwikkelingen rond de DNA-test – Rob van der Luijt
   2. Wat te doen met onbegrepen DNA variatie – Maaike Vreeswijk
7. DNA & Maatschappij (31 mei)
   1. Preventie van borstkanker – fictie of werkelijkheid? Peter Devilee
   2. DNA in ons dagelijks leven - Johan den Dunnen

Prof. dr. Peter Devilee, hoogleraar Genetica van Kanker,  afdelingen Pathologie en Humane Genetica van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) . Zie verder de website van de Universiteit Leiden.

Prof.dr. C.J. (Christi) van Asperen, hoogleraar Klinische Genetica, in het bijzonder klinisch genetisch advies in de oncogenetica.  Afdelingshoofd van de afdeling Klinische Genetica in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Zie verder de website van de Universiteit Leiden.

Prof. dr. Rob Tollenaar, hoogleraar Heelkunde, in het bijzonder in de oncologie, en hoofd van de afdeling Heelkunde (Chirurgie) van het Leids Universitair Medisch Centrum. Daarnaast is hij voorzitter van het managementteam van het Universitair Kanker Centrum Leiden-Den Haag (UKC-LD), een oncologisch samenwerkingsverband van het LUMC en HMC. Zie verder de universitaire website.

Dr. Stijn Crobach, patholoog bij het Oncologie centrum, afdeling Pancreaskanker, LUMC.

Dr. Thomas Potjer, Department of Clinical Genetics LUMC.

Dr. Maartje Nielsen, Department of Clinical Genetics LUMC.

Dr. Alexandra Langers, Maag Darm Lever Centrum LUMC.

Prof. dr. Jelle Wesseling, bijzonder hoogleraar pathologie, in het bijzonder de mammapathologie. Affiliatie: Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam en als bijzonder hoogleraar bij het LUMC. Zie verder de website van de Universiteit Leiden

Prof. dr. Eveline Bleiker, bijzonder hoogleraar bij de afdeling Klinische Genetica van het Leids Universitair Medisch Centrum. Tevens is zij groepsleider binnen de afdeling Psychosociaal Onderzoek en Epidemiologie van het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam. Zie verder de website van de Universiteit Leiden.

Dr. Rob van der Luijt, Genetica van Kanker, LUMC. 

Dr. Maaike Vreeswijk, Humane Genetica, LUMC.

Prof. dr. Johan T den Dunnen, hoogleraar Medische Genoomtechnologie LUMC,  afdelingen Humane Genetica en Klinische Genetica. Zie verder de website van de Universiteit Leiden.

Hoorcolleges met gelegenheid tot het stellen van vragen.
Thuis studeren is niet noodzakelijk.

Enkele teksten voor wie verder wil lezen.

Colleges en leesmateriaal € 270,-