Homo Cosmicus
De vele verschijningsvormen van de mens in de middeleeuwse kunst.
Het menselijk bestaan is volgens middeleeuwse, wetenschappelijke opvattingen onlosmakelijk verbonden met de kosmos. Hierdoor zou de stand van sterren en planeten de lichamelijke en geestelijke gesteldheid van de mens bepalen. En dat voert ver. Zo zijn door Mars bezeten planetenkinderen gewelddadig, lijden overmatig verliefden aan amor hereos en drijft een te veel aan zwarte gal de mens in de herfst tot een staat van melancholie.
Binnen de kosmos is de door God ingestelde ordening ideaal en maatgevend. Afwijkingen daarvan zijn schadelijk en zondig. Deze opvatting heeft niet alleen grote invloed op middeleeuwse gedachten over ziekte en gezondheid, jeugd en ouderdom, schoonheid en misvorming en liefde en lust, maar ook op dood en verrijzenis, rijkdom en armoede, gebaren en gelaatsuitdrukkingen en het dragen van kleding. En dat levert fascinerend beeldmateriaal op.
Al deze facetten behandelt dr. Kathleen Nieuwenhuisen in acht hoorcolleges aan de hand van voorbeelden uit de middeleeuwse kunst. Daarbij besteedt zij ook aandacht aan de opvattingen die ten grondslag liggen aan de verschillende verschijningsvormen van het menselijke lichaam, waar die opvattingen vandaan komen en welke opvattingen al dan niet zijn afgebeeld in de middeleeuwse kunst.
- De mens als microkosmos of De kosmische mens
- Levensgetijden
- Schoonheidscanons
- Ideale modellen en anti-canons (ziek en gezond)
- Arm en rijk
- Gebaren en gezichtsuitdrukkingen
- Liefde en lust
- Dood en verrijzenis
Docent
Dr. Kathleen Nieuwenhuisen is kunst- en cultuurhistoricus en doceert sinds 1998 aan diverse universiteiten en HOVO-instellingen. In 2013 richt zij haar bureau art+context in Amsterdam op waarvoor zij óók cursussen en rondleidingen geeft.
Deelnemers over deze docent
Topdocente, zeer duidelijk sprekend, prettige stem en samenhangend college.
....strakke tijdsplanning en brede informatie...
...heel nauwgezet, komt beloften na, heeft humor en bereidt zich geweldig voor.
Praktische informatie
8 donderdagen
9, 16, 30 oktober (23 okt niet)
6, 13, 20, 27 november
4 december 2025
11.15-13.00 uur
Leiden, collegegebouw nog onbekend
Hoorcolleges met uitgebreide beeldpresentaties.
Gelegenheid tot het stellen van vragen.
Thuis ca. 2-4 uur studeren per bijeenkomst.
Passieve beheersing van het Engels wordt verondersteld.
De cursus is bedoeld om aan de hand van dit specifieke thema een breder inzicht te krijgen in de (iconografie van) middeleeuwse kunst en de opvattingen die daaraan ten grondslag liggen.
Powerpoints voorzover de copyrights dit toelaten.
Teksten en links naar teksten ter voorbereiding en verdieping van de colleges.
Literatuurlijst met facultatieve literatuur
Deze teksten kunnen in het Engels zijn.
Colleges en studiemateriaal € 329,- (incl. koffie/thee in de pauze)
U krijgt de mogelijkheid te betalen via Ideal, credit card of door middel van een factuur.
U ontvangt na verzending van een ingevuld formulier een bevestiging, zodat u kunt controleren of de aanmelding is verwerkt.
De mogelijkheden om aan te melden met korting of met een fanpas voor grootverbruikers/veelplegers vindt u op de pagina Aanmelden.