Wat is giftig?
U kunt nog niet aanmelden.
Wij worden omgeven door een enorm aantal chemische stoffen die potentieel schadelijk zijn voor de gezondheid. Daartoe behoren zeer giftige verbindingen van natuurlijke oorsprong, geproduceerd door bacteriën, schimmels, planten en dieren. De mens voegt hieraan een breed scala aan synthetische chemicaliën toe, deels als bijproduct van industriële processen, deels met een bedoeld biologisch effect, zoals het tegengaan van bederf, bestrijding van plagen en geneeskundige behandeling. De studie van de biologische werking en risico’s van dergelijke stoffen valt onder de toxicologie. Een fundamenteel principe voor het beoordelen van risico’s is de vergelijking van blootstellingsniveaus met nadelige effectniveaus. In deze cursus maakt u kennis met de toxicologie, de wetenschappelijke basis voor risicobeoordeling.
De cursus biedt een verkenning van het vakgebied toxicologie aan de hand van vijf verschillende dilemma’s. Deze dilemma’s, geformuleerd in casussen en vergezeld van opdrachten aan de cursisten, vormen de leidraad voor de behandeling van de stof.
- Wat is vergif? Deze vraag wordt geïllustreerd aan de hand van enkele beroemde vergiftigingsgevallen en de principes van de dosis-effect-relatie.
- Vergif uit de natuur: De extreem giftige werking van sommige bacteriën, schimmels en planten. Hoe kan blootstelling worden vermeden? (casus: paddo’s)
- Industriechemicaliën: Per ongeluk ontstaan of bewust geproduceerd, persistent of niet, hoe worden deze beoordeeld? (casus: PFAS)
- Geneesmiddelen: Bijna alle geneesmiddelen zijn giftig; hoe kunnen negatieve effecten worden vermeden bij een bedoeld therapeutisch effect? (casus: paracetamol)
- Bestrijdingsmiddelen: Onmisbaar voor de wereldvoedselproductie, zegt men, maar is dat zo? (casus: glyfosaat)
- Voedseladditieven: Chemicaliën die doelbewust aan voedsel worden toegevoegd (additieven). Moeten we daar volledig van af? (casus: “E-nummers”)
Docent
De cursus wordt in zijn geheel gegeven door prof.dr. Nico M. van Straalen, emeritus hoogleraar Dierecologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Van Straalen was erkend toxicoloog en actief in de Nederlandse Vereniging voor Toxicologie. Aan de Vrije Universiteit gaf hij verschillende cursussen over milieutoxicologie en hij schreef een leerboek op dat gebied. In de jaren tachtig ontwikkelde hij een methode voor de beoordeling van milieuverontreiniging die veel gebruikt is in de normstelling voor toxische stoffen.
Praktische informatie
6 woensdagen
17, 24 september
1, 8, 15, 22 oktober
11:00-13:00 uur
Leiden, een collegezaal
De hoorcolleges worden klassikaal gepresenteerd, met voldoende mogelijkheid voor discussie en beantwoording van vragen.
In aanvulling op de colleges wordt verrijkende stof aangeboden in de vorm van huiswerkopdrachten en geselecteerde artikelen uit de wetenschappelijke literatuur.
Thuis 4 uur studeren bij elke sessie wordt aangeraden, maar ook zonder zelfstudie is de cursus te volgen.
De cursus doet een beroep op elementaire scheikunde en biologie (VWO-niveau), maar de ervaring wijst uit dat ook cursisten zonder bèta-achtergrond de cursus kunnen volgen.
Syllabus en opdrachten in het Nederlands.