De Tweede Wereldoorlog in de Nederlandse literatuur
De Tweede Wereldoorlog heeft niet alleen diepe sporen getrokken door de Nederlandse samenleving, maar ook geleid tot een nog altijd doorgaande stroom aan getuigenissen en herinneringen. Tal van schrijvers, en daaronder niet de minsten, hebben eigen ervaringen en die van anderen verwerkt in romans, verhalen, toneelstukken, poëzie en autobiografisch proza.
In deze cursus laat Jaap Goedegebuure zien hoe zich in de Nederlandstalige literatuur van de afgelopen vijfenzeventig jaar een ontwikkeling heeft voltrokken waarin het voornamelijk zwart-wit getinte beeld van de oorlogsjaren al snel plaatsmaakte voor een meer genuanceerde weergave, en zelfs voor de demystificatie van een al te rooskleurig portret van de goede dan wel de foute Nederlander. Goedegebuure gaat ook in op de vraag waarom er in de Nederlandse samenleving én in de Nederlands literatuur pas na enige decennia brede en intensieve aandacht kwam voor de moord op vele duizenden joodse landgenoten. Daarnaast komen in deze cursus ook de literaire verwerkingen van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië en de bezetting van België aan de orde.
Onderwerpen per college
- Inleiding. De Tweede Wereldoorlog en zijn gevolgen voor de sociale, culturele en politieke geschiedenis van de Nederlandse natie. 1945 als begindatum van een nieuwe literaire periode.
- De literatuur van en over het verzet (Geuzenliedboek, Jan Campert, Schierbeek, Vestdijk).
- W.F. Hermans.
- De literaire verwerking van de holocaust: Gerard Reve, Marga Minco, Abel Herzberg, Jacob Presser, Etty Hillesum, Jona Oberski, G.L. Durlacher, Hellema, Judith Herzberg.
- De tweede generatie holocaustslachtoffers: Leon de Winter, Marcel Möring, Arnon Grunberg, Jessica Durlacher.
- Aandacht voor de daders, collaborateurs en hun nazaten: Armando, Louis Ferron, Adriaan Venema, Jean-Paul Franssen, Louis Ferron, Charlotte Mutsaers.
- Nederlands-Indië: Rob Nieuwenhuys, Rudi Kousbroek, Jeroen Brouwers, Adriaan van Dis, Alfred Birney.
- Het Vlaamse perspectief: Louis-Paul Boon, Hugo Claus, Monika van Paemel, Erwin Mortier, Johan de Boose, Tom Lanoye.
- Oorlog en mythe: Harry Mulisch.
- Afsluiting.
10 woensdagen
februari 1, 8, 15, 22
maart: 1, 8, 15, 22, 29
april: 5
12.15-14.00 uur
Leiden
Hoor-/werkcolleges. Deelnemers bereiden zich voor aan de hand van de boeken en teksten, die tijdens de colleges worden bediscussieerd.
Thuis leest u de opgegeven boeken en teksten.
De docent gaat uit van kennis van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog op het niveau van HAVO-VWO eindexamen.
Studiemateriaal
Powerpoints worden steeds na afloop van het college beschikbaar gesteld.
Voor college 3 (15 februari)
W.F. Hermans, Het behouden huis
Voor college 4 (22 februari)
Gerard Reve, De ondergang van de familie Boslowitz
Marga Minco, Het adres
Jacob Presser, De nacht der Girondijnen
Voor college 5 (1 maart)
Leon de Winter, La Place de la Bastille
Voor college 6 (8 maart)
Armando, Het gevecht
voor college 7 (15 maart)
Jeroen Brouwers, Bezonken rood
Voor college 8 (22 maart)
Louis-Paul Boon, Mijn kleine oorlog
Voor college 9 (29 maart)
Harry Mulisch, De aanslag
Colleges € 345
Eventueel bijkomende kosten voor de literatuur.
Docent
Prof. dr. Jaap Goedegebuure (1947) is emeritus-hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Leiden. Hij publiceerde tal van boeken en artikelen over de literatuur van de negentiende en twintigste eeuw