Kweekvlees, kunstvlees en vleeskunst – wat ligt er in de toekomst op ons bord, wat beschouwen we allemaal als lichaam, en waarmee voeden we onze verbeelding? Die vragen verkennen Daan Luining en Lotte Pet in Café Caat, tijdens de Days of Art & Science. Let op: de plaatsen in Café Caat zijn beperkt. Zeker zijn van een plaats? Meld je dan aan via het aanmeldformulier.

Meatable

Daan Luining MSc, oprichter en CIO van Meatable

Leids bedrijf Meatable, in 2018 opgericht door Daan Luining en Krijn de Nood, is een pionier op het gebied van kweekvlees. Meatable heeft als doel om vlees te produceren met dezelfde smaak en textuur als conventioneel vlees, maar dan zonder dierenleed en de negatieve effecten van traditionele veeteelt, zoals het hoge water- en landgebruik en de uitstoot van CO₂ en stikstof. Tijdens deze lezing vertelt Daan over de missie en het werkproces van Meatable. Dat begint met het nemen van een klein monster van dierlijke cellen, waar vervolgens in een laboratorium spier- en vetweefsel - de twee belangrijkste componenten van vlees - uit worden gekweekt. Enkele mensen hebben Meatable’s kweekvleesworstje al kunnen proeven, nu de rest van de wereld nog! Wat is er allemaal nodig om dit worstje in de supermarkt te kunnen aanbieden?

Vleesgeworden kunst

Dr. Lotte Pet MA, BA, BFA, beeldend kunstenaar en biokunstonderzoeker

Wat voor leven leiden organoïden? Dragen we zorg voor stukjes menselijk brein in een petrischaaltje, en is een orgaan-op-chip een gebruiksvoorwerp, een proefpersoon, of een werknemer? Zulke vragen roept het werk van Lotte Pet op. Met haar gore esthetiek zet Lotte de geordende en vaak gemedicaliseerde relatie die we hebben met de binnenkant van ons lichaam op scherp. Geïnspireerd door hedendaagse biotechnologische ontwikkelingen verkent ze in haar schilderijen de existentiële status van nieuwe levensvormen die worden gebouwd uit organen, weefsels en cellen. In deze lezing bespreekt Lotte hoe kunst een rol kan spelen in het duiden van de onzichtbare en onkenbare dimensie van ons biologisch bestaan.

Zowel Dorine Schellens als Bram Eenink houden zich bezig met voorstellingen over de toekomst. De een gaat daarvoor terug naar de jaren van de perestrojka in het voormalig communistisch Europa, de ander kijkt op dit moment vooruit: gaat Amerika het overleven?

Terug naar de toekomst in tijden van transitie

Dr. Dorine Schellens, universitair docent, cultuurhistoricus met expertise op het gebied van moderne Duitstalige en Russische literatuur en cultuur, LUCAS, Universiteit Leiden

Hoe stelden mensen in Centraal- en Oost-Europa zich de toekomst voor tijdens de grootschalige omwentelingen van de jaren 1980 en 1990? Tijdens de perestrojka die eind jaren 1980 aanbrak in voormalig communistisch Europa raakten discussies over de toekomst in een stroomversnelling. Toch wordt de geschiedenis van deze periode nog altijd voornamelijk vanuit een Westers perspectief geschreven.

In haar project Beyond Post-Communism: Imagining the Future in Times of Transition onderzoekt Dorine Schellens de belangrijke rol die schrijvers, kunstenaars en muzikanten in Oost-Duitsland en Rusland hebben gespeeld in het vormgeven van nieuwe toekomstvisies. In deze lezing bespreekt ze aan de hand van literatuur, kunst en muziek welke narratieven, concepten en theoretische taal culturele partijen in deze twee landen gebruikten om een toekomst te verbeelden die door de afbrokkeling van de communistische ideologie weer open kwam te liggen. Door te kijken naar culturele reflecties op ingrijpende transitieprocessen in het verleden wil Schellens een aanzet geven tot een bredere discussie over hoe we in het heden kunnen en moeten nadenken over alternatieve toekomsten.

Amerika is Dood, Lang Leve Amerika

Bram Eenink MA, buitenpromovendus, LUCAS, Universiteit Leiden

Al zo lang als de Verenigde Staten bestaan, wordt hun einde voorspeld. Zo’n krakkemikkig democratisch experiment zal gauw opbreken! Toch heeft het vele crises doorstaan: niet alleen een algehele burgeroorlog, maar ook de klassenstrijd en rassenvervolgingen die de laatste twee eeuwen met zich meebrachten. Sterker nog, Amerika wist zich sinds de Tweede Wereldoorlog tot een heuse wereldmacht te verheffen. Nu lijkt daar echter langzaamaan een einde aan te komen, en zowel binnen- en buitenland ziet Trumps belachelijke beleid als het begin van dat einde.

Maar wat komt er na zo’n einde? Bram Eenink gebruikt deze vraag om een nieuw genre in de speculatieve fictie te duiden: Post-Amerikaanse literatuur. Hoewel de VS nog lang niet ontmanteld zijn, zijn er genoeg ideeën over wat hen zou kunnen vervangen. Het opvallende aan deze literaire voorstellingen is dat ze niet aan de Amerikaanse geschiedenis ontsnappen, maar er juist op verder bouwen. Alle vergeten volkeren van dit diverse land krijgen hier een nieuwe kans. Ook geeft deze vraag de aanzet om Amerika’s politieke impact opnieuw te evalueren. Valt er iets te redden in die half-heilige grondwet, bijvoorbeeld? In de afwezigheid van haar Verenigde Staten, lijkt Amerika zelf heel wat te kunnen worden.

Few images capture the future like the flying car. From Blade Runner (1982, 2017) to The Fifth Element (1997) to Altered Carbon (2018): flying cars have long symbolized a dazzling, if uneasy, future. Benjamyn I. Scott, Öykü Kurtpınar, and Evert-Jan van Leeuwen explore both the promise and the price of that vision: the legal challenges of advanced air mobility and the environmental cost of tech expansion.

High Hopes and Higher Hurdles: Unpacking Key Regulatory Challenges Facing Advanced Air Mobility

Dr. Benjamyn I. Scott, Assistant Professor at the Institute of Air and Space Law (IIASL), and eLaw – Center for Law and Digital Technologies, Leiden University
Öykü Kurtpınar LLM, Ph.D. candidate at the Institute of Air and Space Law, Leiden University

Advanced Air Mobility (AAM) promises to bridge urban and rural spaces, enhance regional connectivity, and optimise low-level airspace use. More than a new aircraft class, AAM represents a transformative ecosystem featuring electric or hybrid propulsion, vertical take-off and landing (VTOL) abilities, and automated or unmanned systems. These aircraft are seen as environmentally friendly, efficient and structurally innovative through composite materials, enabling seamless travel. However, existing regulations, unsuited to AAM’s unique traits, may limit its deployment. Against this backdrop, this lecture will highlight several pressing regulatory issues that demand urgent attention if AAM is to be scaled safely, sustainably and equitably.

From the Sky to the Scrapheap: Environmental Responsibility in Chen Qiufan’s Waste Tide

Dr. Evert-Jan van Leeuwen, University Lecturer in English Language, Literature and Culture, LUCAS, Leiden University

It’s an inconvenient truth for Western society, but the IT-sector is a bigger polluter than the aviation industry. There’s a strong argument that flying taxis are pushing us toward the extreme rainfall and heat shown in Blade Runner - and without us getting behind the wheels, so we are not to blame: how convenient! But the flying taxi is just one example of how we use technology to avoid taking responsibility for the harmful effects of “progress”. In the Netherlands we see little of the electronic waste and modern slavery that accompanies technological “innovation”, but in China these problems are already visible. In his novel Waste Tide (2013), science fiction author Chen Qiufan shows what the future might look like if we continue down this road. In this lecture, Evert-Jan van Leeuwen reads Qiufan’s novel alongside philosopher Kenneth Shockley’s reflections on responsibility for environmental harm. What does Waste Tide reveal about neocolonial and class dynamics of e-waste? Who pays the price for “progress”, and who bears responsibility for what we fail to do?

Wat als het goed gaat? Wat als het ons lukt om zonne-energie ons dagelijks leven te laten vormgeven? Als we lokaal eerlijk de lasten en opbrengsten van ons werk verdelen, en we onze steden en de natuur samenbrengen in een groen, levendig landschap? Huub de Groot en Priscilla Haring-Kuipers werpen licht op kunstmatige fotosynthese en solarpunk: technologie die zonlicht, water en CO₂ gebruikt om duurzame brandstoffen te maken, en sciencefictionverhalen die al een beeld geven van hoe de wereld er met die nieuwe technologie uit zou kunnen komen te zien.

De zon in je tank: kunstmatige fotosynthese en de toekomst van energie

Prof.dr. Huub de Groot, hoogleraar Biofysische organische chemie, Universiteit Leiden
Stel je een toekomst voor waarin we brandstoffen niet meer uit de bodem halen, maar uit zonlicht, lucht en water, zoals planten dat al miljoenen jaren doen. Welkom in de wereld van kunstmatige fotosynthese. Huub de Groot neemt je mee in deze revolutionaire technologie, en legt onderweg nog even de Schrödingervergelijking uit – want voor het omzetten van zonlicht in biobrandstoffen en eiwitten zijn geëxciteerde elektrons, quantumcoherentie en andere toepassingen van de quantummechanica nodig. Geen gemakkelijk proces dus, en we hebben er ook nog eens heel verstedelijkt Nederland voor nodig. Maar met deze inspanningen winnen we de wereld: lokaal opgewekte energie, CO₂-neutralisatie, minder economische afhankelijkheid en meer sociale rechtvaardigheid. Kortom; kom ontdekken hoe we met zonlicht de wereld veranderen.

Solarpunk de buurt

Priscilla Haring-Kuipers MSc, mediapsycholoog en expert in game-based-learning

Welkom in de wondere wereld van de toekomst. Onze media bestaan voornamelijk uit dystopische toekomstverhalen. Solarpunk is een nieuw genre van utopische sciencefiction, dat de laatste jaren groeit in populariteit. Denk bijvoorbeeld aan Terra Nil, een bekroonde videogame waarin spelers een dorre woestenij omvormen tot een bloeiend, evenwichtig ecosysteem, de roman Walkaway (2017) van Cory Doctorow, en de verzameling solarpunk verhalen van Wordsmiths, de schrijvende tak van Extinction Rebellion (zie https://www.solarpunkstorytelling.com/). Priscilla Haring-Kuipers maakt je wegwijs in deze eco-sociale kunststroming. Ontdek dit optimistische genre door middel van video’s, verhalen en beeld gevuld met high- en low-tech oplossingen en inspirerende ideeën voor een hoopvolle toekomst. We bespreken de principes van deze groene utopische wereld en ervaren alvast onze eigen solarpunk toekomst middels episodisch toekomst denken. Enige fantasie vereist.

Studeren in 2075

De drie winnaars van Verderkijkers presenteren hun werk.